قارچ به عنوان یک عنصر جدایی ناپذیر از ترکیبات غذایی و رژیم خوراکی ما شناخته میشود. این محصولات نه تنها طعم و عطر بینظیری دارند، بلکه سرشار از ترکیبات مغذی و مهم برای بدن نیز هستند. از این رو، متخصصان تغذیه به ما توصیه میکنند که از قارچهای خوراکی استفاده کنیم. با این حال، برای حفظ سلامتی خود، همواره باید قارچهای سالم را از قارچهای خراب شده و فاسد تشخیص دهیم.
علائم خراب شدن قارچ ممکن است شامل بوی نامطبوع، تغییر رنگ یا ایجاد پوستهای نازک و به وجود آمدن لکههای سیاه یا سبز در آن باشند. همچنین، قارچهای خراب و فاسد ممکن است دارای بافت له شده، سطح لزج و بافتی با عدم لطافت طبیعی باشند.
راهکارهای مناسب برای تشخیص قارچ سالم از قارچ خراب
یکی از راهکارهای مهم برای تشخیص قارچ خراب و عدم مصرف آن، آشنایی با خواص و مشخصات قارچ سالم است. در این مورد راهکارها و روش های مختلفی برای تشخیص کیفیت و سلامت قارچ وجود دارند که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
- رنگ خارجی قارچ
رنگ قارچ میتواند یکی از عواملی باشد که در انتخاب محصول باکیفیت و سالم مورد توجه قرار میگیرد؛ اما باید توجه داشته باشید که رنگ قارچ تنها نمیتواند معیاری قطعی برای تشخیص کیفیت و سلامت آن باشد. قارچها در انواع مختلفی از رنگها با لکههای طبیعی و گوناگون موجود هستند؛ از قارچهای سفید و قهوهای تا قارچهای قرمز، زرد، سبز و غیره، همگی دارای خصوصیات ظاهری متفاوتی هستند. هر رنگ ممکن است بر اساس نوع قارچ و شرایط رشد آن تعیین شود. بنابراین، شناخت این رنگها در انواع قارچها حائز اهمیت است.
معمولا قارچهای سفید در بازار به عنوان نمونههای با کیفیت و مرغوب شناخته میشوند؛ اما نباید تصور کرد که همه قارچهای سفید کیفیت بالایی دارند. گاهی اوقات این نوع از قارچها ممکن است با استفاده از مواد شیمیایی سفید شوند تا دارای ظاهر سفید و جذابی باشند، بنابراین برای انتخاب قارچهای سالم و باکیفیت، بهتر است علاوه بر رنگ، علایم دیگری نیز مانند بو، سطح، بافت و قسمتهای داخلی قارچ را مورد بررسی قرار دهید.
- وزن قارچ
وزن میتواند یکی از عوامل تعیین کننده سطح کیفیت قارچ باشد. قارچهای سالم و باکیفیت معمولا سنگینتر هستند؛ زیرا محتوای آب و مواد مغذی بیشتری دارند و در فرآیند رشد به خوبی تغذیه شدهاند. اگر قارچ دارای وزن کمی بوده و تو خالی و سبک باشد، احتمالا نشان دهنده کاهش آب درون بافتی و مواد مغذی آن است. این امر به دلیل خشک شدن، فساد یا عدم تغذیه به میزان کافی در فرآیند رشد قارچ ایجاد میشود و به عنوان نشانهای از خراب بودن محصول در نظر گرفته میشود.
- بررسی لکههای موجود بر روی قارچ
برخی از لکههای قهوهای روی قارچها ممکن است به خاطر فعالیت میکروارگانیسمهای مختلف باشند که در سطح قارچ زندگی میکنند. این باکتریها میتوانند از بافت قارچ تغذیه کرده و لکههای قهوهای را در سطح آن به وجود آورند. با تخریب مواد موجود در دیواره قارچ، سلولهای دیواره آن سیاه شده و از بین میروند، اما باید توجه داشته باشید که وجود این لکههای قهوهای روی قارچها عموما مشکلی برای مصرف ایجاد نمیکنند. با گرم کردن و پختن قارچ، میکروبها و باکتریهای موجود روی سطح آنها با دما از بین میروند و احتمال بروز بیماری به حداقل میرسد. به همین دلیل، نگرانی خاصی در مورد این لکههای قارچی وجود ندارد.
- شکاف روی کلاهک قارچ
قارچ از دو بخش اصلی، یعنی کلاهک و پایه تشکیل شده است. بخش کلاهک قارچ، قسمت بالایی قارچ بوده که شامل پوستهای با رنگ و الگوهای مختلف است. درون کلاهک قارچ، پردههایی وجود دارند که اغلب سیاه و مایل به قهوهای هستند. این پردهها حاوی مقادیر زیادی از اسپورهای قارچی بوده و جهت تولید قارچ جدید استفاده میشوند.
بخش کلاهک قارچ به دلیل وجود اسپورهای زیاد، دارای ارزش غذایی بیشتری است. اسپورها حاوی پروتئین، ویتامینها، مواد معدنی و فیبر بوده که برای بدن ما مفید هستند، بنابراین اگر کلاهک قارچ شکاف داشته باشد یا پردهها به طور کامل باز شده باشند، ممکن است ارزش غذایی آن کاهش یابد. نکته مهم این است که معمولا وجود شکاف در کلاهک قارچ، ربطی به خراب شدن آن ندارد؛ فقط درصد کمی از ارزش غذایی آن پایین میآید.
نشانههای خراب بودن قارچ خوراکی
علائم فاسد شدن قارچ شامل وجود لکههای قهوهای و کبود روی سطح، چین و چروکهای غیرطبیعی و برشها و وصلههای خشک روی قارچ هستند. این تغییرات نشان دهنده رشد باکتریها و قارچهای مخرب بوده و میتوانند منجر به بوی نامطبوع و پوستهی لزج شوند. بهتر است قارچهایی که این علائم را دارند دور بریزید و استفاده نکنید؛ زیرا ممکن است خطرناک و آسیبزا باشند. همیشه به شرایط مناسب نگهداری قارچها توجه کنید و در صورت مشکوک بودن، از استفاده آنها خودداری کنید.