بازی بیلیارد یکی از ورزشهایی است که برای انجام آن به توپهای متعددی نیاز دارید. همین امر به تنهایی باعث شده است که بتوان انواع مختلفی مسابقه را با توپهای آن انجام داد. به طوری که اگر بخواهیم تمام مدلهای این ورزش و سرگرمی را لیست کنیم، کار دشوار و خستهکنندهای خواهد بود. در این مقاله از مجله اینترنتی سیب قصد داریم که قوانین چند شاخه شناخته شده و محبوب از این رشته ورزشی را به زبان ساده برای شما عزیزان شرح دهیم.
تجهیزات لازم برای بازی بیلیارد
بیلیارد نیز مانند هر ورزش یا سرگرمی دیگری به یک سری وسایل و تجهیزات نیاز دارد که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد:
- چوب: این چوب مخصوص با طول استاندارد 147 سانتیمتر از سه بخش اصلی، نوک، بدنه و دسته تشکیل شده است. البته بعضی از چوبهای این رشته ورزشی دو تکه و برخی دیگر یکپارچه هستند. لازم به ذکر است که افراد حرفهای میتوانند بر حسب قد خود چوب سفارشی تهیه کنند.
- توپ: توپهای این بازی از رزین یا عاج فیل ساخته میشوند. کروی بودن این توپها بسیار مهم است، زیرا در غیر این صورت ضربات با خطا همراه خواهند بود.
- میز بیلیارد: این میز برای سبکهای مختلف سایزهای متفاوتی دارد و حتی تعداد سوراخهای آن نیز بین 4 تا 6 عدد متغیر است. ارتفاع و تراز بودن میز و همچنین جنس پارچه روی آن نیز در نوع میز و رقابت تاثیر دارد. در ضمن، کنارههای میز یا اصطلاحا باندهای آن باید خاصیت ارتجاعی استانداردی داشته باشند.
- گچ: گچ برای افزایش اصطکاک بین توپ و نوک چوب و عدم لیز خوردن نوک چوب روی توپ استفاده میشود.
- راک: این وسیله مثلث شکل برای چیدن توپها استفاده میشود.
- رست: رست شامل یک چوب بلند است که سر آن حالت قرارگیری دست روی میز را به وجود میآورد. این وسیله هنگامی استفاده میشود که به دلیل مکان توپ، امکان قرارگیری دست بازیکن پشت آن وجود ندارد.
- نور: برای نورپردازی میز بیلیارد از نور سفید فلورسنت استفاده میشود.
اصطلاحات در بازی بیلیارد
پیش از آشنایی با انواع مختلف این رشته ورزشی باید اصطلاحات آن را یاد بگیرید. این کار کمک میکند که قوانین موجود را بهتر و آسانتر درک نمایید.
- Cue ball: این کلمه نام توپ سفیدی است که روی آن هیچ علامتی دیده نمیشود. در واقع بازیکنان از این توپ برای ضربه زدن به سایر توپها استفاده میکنند.
- Object ball: نام توپی است که به وسیله توپ سفید نشانهگیری شده و به آن ضربه زده میشود.
- Pocketing: به انداختن توپ هدف در سوراخ پاکت کردن گفته میشود.
- Pitok: به هر خطاری در رقابتهای بیلیارد پیتوک گفته میشود.
- Mask: این واژه از کلمه Maske (در فرانسوی به معنی پوشش) گرفته شده است. این اصطلاح به حالتی اطلاق میشود که امکان ضربه مستقیم توپ سفید به توپ هدف وجود ندارد.
- Sharon: هنگامی که از یک توپ دیگر برای هدایت غیرمستقیم توپ هدف استفاده کنیم، به این حالت شارون میگویند.
انواع بازی های بیلیارد
همانطور که متوجه شدید، در بازی بیلیارد میزها و شاخههای متفاوتی وجود دارد که هر کدام قوانین خاص خود را دارند. در ادامه دو سبک استاندارد آن معرفی شدهاند.
- اسنوکر (Snooker)
میز مستطیل شکل اسنوکر ابعادی معادل 3.85*2.50 سانتیمتر دارد، در حالی که ارتفاع آن 85 سانتیمتر است. میزهای این رشته باید در مکانی قرار گیرند که از هر طرف حداقل 180 سانتیمتر فضای خالی داشته باشند. بدین ترتیب بازیکنان میتوانند به راحتی در اطراف میز حرکت کرده و در هنگام ضربه زدن به توپ مشکلی نداشته باشند. سقف مکان مورد نظر نیز جهت رعایت فاصله نور از میز باید حداقل دو متر ارتفاع داشته باشد. توجه به این نکات و همچنین به کیفیت میزها، چوبها و حتی سکوت بسیار مهم است؛ زیرا اسنوکر یک رقابت فکری با تمرکز بالا است. اسنوکر استاندارد شامل توپها با امتیازات زیر است:
- 15 توپ قرمز با امتیاز 1.
- یک توپ زرد به ارزش 2.
- یک توپ سبز با امتیاز 3.
- یک توپ قهوهای با ارزش 4.
- یک توپ آبی با ارزش 5.
- یک توپ صورتی با امتیاز 6.
- یک توپ مشکی با ارزش امتیاز 7.
- یک توپ سفید یا کیوبال.
- بیلیارد (Pool)
این سبک بازی دو زیر شاخه اصلی به نامهای ایت بال و ناین بال دارد که البته ایت بال محبوبتر و معروفتر است. در این رقابت از میزهای مستطیل شکل با ابعاد کوچکتر از میز اسنوکر یعنی 314*172 سانتیمتر استفاده میشود. همچنین این رقابت شامل 15 توپ است که 7 عدد از آنها تک رنگ و 7 عدد دیگر دو رنگ و دارای نوار رنگی هستند.
سبک دیگری از این رشته ورزشی پیرامید است که زیرمجموعه بازی ایت است. توپهای این ورزش فکری تک رنگ و سفید هستند که روی آنها از 1 تا 15 شمارهگذاری شده است. این در حالی است که توپهای ایت بال و اسنوکر بزرگتر و سنگینتر از پیرامید هستند. میز پیرامید نیز شبیه اسنوکر است و میتوان آن را روی میزهای اسنوکر انجام داد.
در ناین بال 9 توپ رنگی با شمارههای 1 تا 9 وجود دارد. بازیکنان باید به ترتیب از کمترین شماره تا بیشترین شماره توپها اقدام به پاکت کردن آنها کنند. در نهایت، بازیکن با بیشترین امتیاز برنده رقابت است.
خطاها یا پیتوک ها در بیلیارد
- قوانین بازی بیلیارد زیاد است، اما در اینجا به چند نوع خطا در آن اشاره میکنیم:
- پاکت شدن توپ مشکی (8) پیش از نوبت آن که این امر به باخت کامل منتج میشود.
- بدن شرکتکننده با توپهای روی میز تماس پیدا کرده و جابهجا شوند.
- برخورد نکردن توپ کیوبال به توپ هدف یا خوردن آن به توپ بازیکن مقابل.
بیلیارد کارامبولا
این سبک بازی بیلیارد از کشور فرانسه آمده است و در آن میزها پاکت یا سوراخ ندارند. همچنین در زیر سنگ این میزها از گرمایش الکتریکی استفاده شده و دمای آنها را 5 درجه بالاتر از دمای محیط نگه میدارند. این امر باعث چرخیدن بهتر و دقیقتر توپ روی میز خواهد شد. سه نوع سبک بازی کارامبولا وجود دارد که عبارتند از تک کوشنی، سه کوشنی و بیلیارد نمایشی یا هنری.
در این بازی سه نوع توپ، توپ کیوبال(سفید بدون علامت)، توپ سفید علامتدار( گاهی زرد رنگ) و توپ قرمز وجود دارد. بازیکنان باید توپ قرمز را به وسیله ضربه زدن به توپ سفید علامتدار با توپ کیوبال در محدوده تعیین شده روی میز نگه دارند. فردی که به امتیاز تعیین شده 10 برسد، برنده رقابت است. هر ضربه صحیح نیز یک امتیاز به همراه دارد.