حجم ادرار باقیمانده در مثانه پس از تخلیه، یکی از شاخصهای مهم تشخیص سلامت دستگاه ادراری یا میزش است. این مقدار میتواند نشاندهنده عملکرد صحیح دستگاه میزش یا وجود مشکلات احتمالی در مثانه یا میزنای باشد. در این مقاله، به بررسی حجم نرمال ادرار باقیمانده در مثانه پس از تخلیه و روشهای درمان باقی ماندن ادرار خواهیم پرداخت؛ با ما همراه باشید.
حجم نرمال ادرار باقی مانده در مثانه پس از تخلیه و درمان باقی ماندن ادرار
حجم نرمال ادرار باقیمانده پس از دفع ادرار در مثانه یک فرد سالم کمتر از 50 میلیلیتر است، البته گاهی مقادیر بالاتر نیز نرمال محسوب میشود؛ برای مثال افراد مسن با دستگاه ادراری سالم معمولا تا 100 میلیلیتر ادرار باقیمانده بعد از دفع را در مثانه دارند. اگر مثانه قادر به تخلیه نباشد نه تنها خود یک مشکل جدی است، بلکه رفته رفته مشکلات دیگری را به وجود خواهد آورد.
علایم دفع ناقص یا وجود ادرار بیش از حد نرمال در مثانه
برای درمان مشکلات دستگاه میزش، ابتدا باید با علایم و نشانههای هشداردهنده آشنا شویم و علاوه بر دقت در وضعیت خود به صورت دورهای با پزشک ملاقات کرده و آزمایش دهیم. دستگاه ادراری کارکرد نسبتا سادهای دارد؛ این دستگاه از دو کلیه، میزنای یا حالب، مثانه و میزراه تشکیل شده و وجود مشکل در هر بخش، تاثیر خاص خود را بر ادرار دارد. علایم دفع ناقص ادرار مرتبط با مشکلات مثانه عبارت است از:
- حس خالی نشدن و وجود ادرار در مثانه
- تکرر ادرار
- درد و فشار در قسمت تحتانی شکم
- عفونت ادراری مکرر
- نشت ادرار
گاهی ممکن است تکرر ادرار به دلیل هیدرونفروز کلیه و وجود سنگ در حالب باشد؛ در چنین شرایطی شما درد در اطراف شکم را تجربه و در ادرار خون مشاهده خواهید کرد. تکرر ادرار به دلیل وجود سنگ در دستگاه ادراری عموما نشت ادرار به همراه نداشته و مشخصه اصلی آن درد ضربان دار، تب و لرز، تهوع و استفراغ است.
دستگاه ادراری ساده است، اما در صورتی که پیشگیری، مراقبت و درمان به موقع صورت نگیرد، با مشکلات پیچیدهای مواجه خواهد شد. بهتر است در صورت بروز اولین علایم، با پزشک خانواده ملاقات کرده و مورد آزمایش قرار گیرید و در صورت لزوم به اورولوژیست مراجعه نموده و مراحل درمان را تکمیل کنید. برای تشخیص میزان ادرار باقیمانده در مثانه از سه روش استفاده میشود:
- التراسوند: به کمک التراسوند میتوان حجم ادرار باقیمانده را اندازهگیری کرد.
- کاتتریزاسیون: در این روش لوله نازکی وارد مثانه میشود و حجم ادرار باقیمانده را اندازه میگیرد.
- آزمایش: آزمایش تخصصی اورودینامیک یکی از بهترین روشهای تشخیص مشکلات دستگاه میزش است.
دلایل باقیماندن ادرار در مثانه
عدم تخلیه کامل مثانه دلایل مختلفی دارد از جمله:
- انسداد مجاری میزش: وجود سنگ، تومور یا بزرگ شدن پروستات راه ادرار را مسدود کرده و از خروج کامل ادرار جلوگیری میکند؛ در چنین شرایطی اگر به سرعت برای درمان اقدام نکنید ممکن است با عفونت شدید، نارسایی کلیه و سنگهای بیشتر و بزرگتری مواجه شوید.
- اختلالات عصبی و هورمونی: برخی از بیماریها نظیر دیابت، ام اس، پارکینسون و برخی آسیبهای مغزی میتوانند مانع دفع کامل ادرار شوند.
- ضعف عضلات میانتنه: وجود ضعف در مثانه، لگن و عضلات فیله و شکم موجب بروز اختلال در سیستم ادراری و عدم تخلیه کامل مثانه میشود.
- داروها: برخی از داروها و محرکهای عصبی ممکن است مانع تخلیه کامل مثانه شوند.
درمان باقی ماندن ادرار در مثانه
تشخیص به موقع و درمان زودهنگام تنها راه نجات سلامتی ارزشمند شماست. بهتر است علاوه بر ملاقات پزشک و پیگیری مراحل درمان، با تغییر سبک زندگی به روند درمان و پیشگیری از مشکلات جدیتر کمک کنید. پس از مشورت با پزشک معالج، برای درمان مثانه ضعیف باید:
- مصرف الکل و کافئین را حذف کرده یا به حداقل برسانید.
- آب بیشتری نوشیده و با کم کردن نمک و اوره، سیستم ادراری را تقویت کنید.
ممکن است طبق صلاحدید پزشک نیازمند مصرف آلفابلاکرها، انجام کاتتریزاسیون متناوب، تحریک عصبی مجاری ادراری یا حتی انجام عمل جراحی باشید. بهتر است پیش از شروع تغییرات و انجام هر عمل ورزشی، ابتدا با پزشک مشورت کنید.
سخن پایانی
حجم ادرار باقیمانده در مثانه پس از تخلیه یکی از شاخصهای مهم تشخیص سلامت دستگاه ادراری است. در صورت مواجهه با علائم باقی ماندن ادرار در مثانه، مشاوره با پزشک و انجام بررسیهای لازم، ضروری است. تشخیص صحیح و درمان به موقع میتواند به جلوگیری از مشکلات جدیتر و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. اگر با علایم زیر مواجه شدید به پزشک مراجعه کنید:
- تکرر ادرار
- خون در ادرار
- دفع ادرار دردناک
- سوزش مجاری ادراری
- بوی نامطبوع ادرار
- نشت ادرار
- درد در بخش زیرین شکم
علایم ذکر شده میتواند نشاندهنده بروز مشکل در دستگاه ادراری باشد. عفونت، نارسایی یا وجود سنگ در کلیه، حالب، مثانه و میزراه، میتواند در صورت عدم پیگیری شما بسیار پیشرفت کرده و سلامتی شما را تهدید کند.