دانشنامه سیب دانشنامه سیب ! دکوراسیون داخلی، پزشکی و زندگی روزمره
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
میلگرد (Rebar) نوعی پروفیل بسته و توپر فولادی است که به صورت گسترده در صنعت ساختمان‌سازی و به ویژه ساختمان‌های بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هرچند مقاومت فشاری بتن بسیار مناسب است اما ضعف بتن در برابر نیروهای کششی باعث شده است که نتوان از آن به تنهایی در ساختمان‌سازی استفاده کرد؛ بنابراین بتن برای تبدیل شدن به یک مصالح عالی ساختمان‌سازی، به یک متریال با مقاومت کششی بالا نیاز دارد. ازاین‌رو به دلیل مقاومت کششی مناسب میلگرد، آن را با بتن ترکیب می‌کنند تا یکی از مهم‌ترین مصالح ساختمان‌سازی یعنی بتن مسلح ساخته شود.
دلیل استفاده از میلگرد در ساختمان سازی
بتن در برابر نیروهای افقی مانند زلزله و باد و یا تغییرات دمایی دچار ترک و شکستگی می‌شود. برای تقویت ضعف بتن در برابر ترک و شکستگی از میلگرد آجدار به ویژه میلگرد 16 و 14 استفاده می‌کنند چرا که میلگرد دارای مقاومت کششی بالایی است. ازاین‌رو قیمت میلگرد 16 و 14 با توجه به کاربرد بالای آن نوسانات بیشتری را در بازار ثبت می‌کند.
علاوه بر مقاومت کششی بالا، فولاد ضریب انبساط حرارتی برابری با بتن دارد و این یکی از دلایل دیگری است که میلگرد فولادی را به بهترین محصول برای تقویت استحکام بتن و بالا بردن دوام سازه تبدیل می‌کند. البته میلگرد در برابر خوردگی آسیب‌پذیر است که برای رفع این مشکل از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند.
نقش میلگرد در سازه
حتماً برای شما هم جای سؤال است که دو واژه میلگرد و آرماتور چه تفاوتی باهم دارند. به‌طورکلی به میلگردهایی که توسط عملیاتی نظیر خم‌کاری، برشکاری یا جوش‌کاری تغییر شکل داده می‌شوند تا برای بتن‌ریزی و عملکرد سازه‌ای استفاده شوند، آرماتور می‌گویند. به میلگردهای با سایز 6 یا 8 میلی‌متر که برای جلوگیری از ترک‌های عرضی سقف، دال و دیوار به صورت عمود بر هم در انواع سقف‌ها مانند تیرچه‌بلوک استفاده می‌شوند، میلگردهای حرارتی می‌گویند. این ترک‌ها معمولاً در اثر انبساط و انقباض تغییرات دمایی ایجاد می‌شود. به این ترتیب آرماتور حرارتی همان میلگرد اما با سایز کمتر و کاربرد تخصصی متفاوت است که برای یکپارچه عمل کردن سقف، جلوگیری از تنش‌های ایجاد شده ناشی از انبساط و انقباض‌های دمایی و هم‌چنین جلوگیری از آسیب‌های ناشی از آتش‌سوزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. میلگردهای مصرفی در تیر و ستون بتنی برای افزایش مقاومت و استحکام سازه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در ترکیب بتن و میلگرد، بتن تأمین‌کننده مقاومت فشاری و میلگرد تأمین‌کننده مقاومت کششی است. بتن مسلح عنصر اصلی اسکلت بتنی به شمار می‌رود و هرگونه ضعف در میلگرد مورد استفاده می‌تواند آسیب جبران‌ناپذیری به ساختمان برساند. هم‌چنین با توجه به نوع سازه، آب‌وهوا و اقلیم باید میلگرد مناسبی انتخاب کرد تا هم بتواند عملکرد سازه‌ای مناسبی داشته و هم در برابر شرایط جوی نظیر تغییرات دمایی، مواد خورنده مانند کلر و رطوبت آسیب کمتری ببیند. در صورتی که میلگرد و بتن نتواند میزان کشش و بارهای وارد را تحمل کند سازه‌های بتنی و باربر ساختمان با حداقل نیرو دچار ترک یا ریزش می‌شوند؛ بنابراین به طورحتم باید عنوان کرد که استفاده از میلگرد مناسب و بتن، در افزایش عمر ساختمان بسیار تأثیرگذار است.
استانداردهای میلگرد
به دلیل اهمیت نقش میلگرد در ساختمان، ضوابط و استانداردهای سخت‌گیرانه و مختلفی برای تولید و استفاده از این مقاطع فولادی در جهان تدوین شده است. ضوابطی که هریک از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی، نحوه نگهداری و چگونگی استفاده میلگرد را کنترل می‌کند تا مانع کاهش کیفیت ساخت سازه‌های ساختمانی شود. به همین دلیل هنگام خرید میلگرد باید به استانداردهایی نظیر نوع آج، میزان تغییر شکل نسبی و وزن میلگرد توجه کنید.
در بین استانداردهای بین‌المللی و ملی برای تولید میلگردهای فولادی می‌توان به استاندارد آمریکایی (ASTM)، روسی (GOST)، استاندارد آلمانی (DIN)، استاندارد بریتانیایی (BS)، استاندارد ژاپنی (GIS) و استاندارد هندی (IS) اشاره کرد. استاندارد ملی ایران با نام اختصاری ISIRI3132 برای تولید میلگردهای فولادی گرم نوردیده جهت تسلیح بتن ترکیبی از استانداردهای مهم به ویژه روسی و آلمانی به شمار می‌رود.
برترین تولیدکنندگان میلگرد
تولیدکنندگان زیادی در ایران مشغول ساخت و عرضه میلگرد به بازار هستند و ازاین‌رو تقریباً بازار ایران از نظر میزان تولید میلگرد اشباع شده است. از برترین تولیدکنندگان میلگرد کشور می‌توان به کارخانه‌های ذوب آهن اصفهان، میلگرد کاشان، میلگرد نیشابور، میلگرد راد همدان، میلگرد میانه، میلگرد ابرکوه، میلگرد شاهرود، میلگرد آناهیتا، میلگرد سیرجان، میلگرد سرمد، میلگرد زاگرس، میلگرد فایکو، میلگرد شاهین و ظفر بناب اشاره کرد.
جلوگیری از خوردگی میلگرد
خوردگی یکی از مهم‌ترین عوامل آسیب زننده به میلگرد به شمار می‌رود که باعث کاهش سطح مقطع و مقاومت در میلگرد و شکننده شدن آن می‌شود. ازاین رو برای جلوگیری از پدیده خوردگی انواع دیگر میلگرد مانند میلگرد ضدزنگ (استنلس استیل)، میلگرد کامپوزیتی، میلگرد اِپوکسی، میلگرد گالوانیزه و غیره تولید و عرضه می‌شود. هرچند هریک از این میلگردها نسبت به میلگرد سیاه مقاومت بیشتری در برابر خوردگی دارند اما به دلیل اینکه قیمت میلگرد معمولی ارزان‌تر است، پیمان‌کاران تنها در موارد خاص از این میلگردهای خاص استفاده می‌کنند.
میزان استفاده از میلگرد در ساختمان
انواع میلگرد هم در ساختمان‌های بتنی و هم در ساختمان‌های فلزی استفاده می‌شود اما اصلی‌ترین کاربرد میلگرد در سازه‌های بتنی است. به این صورت که به ازای هر یک مترمربع مساحت از زیربنای ساختمان، به 40 الی 60 کیلوگرم میلگرد نیاز داریم که به ازای سقف تیرچه بلوک 40 و به ازای سقف دال بتنی عدد 60 کیلوگرم به ازای هر یک مترمربع مساحت در نظر گرفته می‌شود. هم‌چنین به ازای هر ۱ تن میلگرد مصرفی تقریباً ۷ الی ۹ کیلوگرم مفتول آرماتوربندی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
2 الی 3 کیلوگرم میلگرد حرارتی در یک مترمربع از سقف استفاده می‌شود.
سخن پایانی
فولاد و میلگردهای فولادی در تحمل نیروهای کششی مقاومت بالایی دارند. ازاین‌رو نقش میلگرد در استحکام و دوام ساختمان‌ها به ویژه سازه‌های بتنی غیرقابل انکار است و یکی از اصلی‌ترین اجزا در تقویت بتن به شمار می‌رود؛ بنابراین باید از میلگردهای باکیفیت و مناسب با توجه با سازه و شرایط محیطی استفاده کنید تا از آسیب‌های جانی و مالی جلوگیری نمایید. چراکه استفاده از میلگردهای غیراستاندارد و سبک‌تر باعث کاهش مقاومت ساختمان در برابر فشارهای وارده شده و بتن را دچار ترک یا شکستگی می‌کند.
