سنگهای گران قیمت و کمیاب، سنگهایی هستند که به دلیل ویژگیهای خاص و نادری که در آن ها وجود دارد، ارزش بالایی در بازار جهانی دارند. این سنگها به عنوان جواهرات، سنگهای قیمتی و نیز در برخی موارد به عنوان سنگهای تزئینی و ساخت مجسمه استفاده میشوند. در ادامه به برخی از سنگهای گرانقیمت و کمیاب معروف میپردازیم.
پینیت (Painite)
پینیت (Painite) یکی از سنگهای قیمتی و کمیاب است که برای مدت طولانی به عنوان گرانترین کانی قیمتی جهان شناخته شده بود. نام این سنگ از نام آرتور پینیت، یکی از مشتریان خاص و مشهور بریتانیایی که اولین نمونه آن را در دهه 1950 از برمه استخراج کرده بود، گذاشته شده است. یکی از گرانترین سنگ دنیا محسوب میشود.
پینیت از لحاظ شیمیایی یک بورات آلومینیومی است که در ساختار معدنی آن، بور و اکسیژن به عنوان عناصر اصلی حضور دارند. این سنگ به شکل بلورهای سداسی پرتوان و شفاف یا نیمه شفاف ظاهر میشود. رنگ اصلی پینیت معمولاً قرمز و قرمز مایل به بنفش است و براقیت زیبایی دارد.
پینیت به عنوان یکی از سنگهای کمیاب شناخته شده است؛ به طوری که در سالهای ابتدایی کشف آن، فقط چند نمونه از آن در دست بود و تقریبا در دسترس عموم قرار نداشت. اما در سالهای اخیر، معادن مختلف در مناطقی مانند میانمار، تایلند، آفریقای جنوبی و آفریقای شرقی پینیت استخراج کردهاند و تعداد بیشتری از این آن در بازار عرضه شده است. ارزش پینیت به ویژگیهایی مانند رنگ، شفافیت، اندازه، خلوص و وزن بستگی دارد. این سنگ به عنوان جواهر مورد استفاده قرار میگیرد.
الکساندریت
الکساندریت (Alexandrite) یکی از سنگهای قیمتی و کمیاب تر از الماس است که به خاطر خاصیت تغییر رنگ در برابر نور، بسیار مورد توجه قرار میگیرد. این سنگ در سال 1834 توسط یک کشیش روسی به نام نیلس بنجامین (Nils Benjamin) کشف شد و به افتخار الکساندر دوم، روسیه نامگذاری شد.
الکساندریت در شرایط نور مصنوعی، بازه رنگی از قرمز- قهوهای تیره تا سبز متالیک روشن دارد؛ اما زمانی که در محیطی با نور طبیعی قرار می گیرد، رنگ آن تحت تأثیر قرار میگیرد و ممکن است از سبز به قرمز یا بنفش تغییر کند. این پدیده، که به نام تأثیر الکساندریت معروف است، باعث شده تا این سنگ به عنوان سنگ تغییر رنگ عجیب و غریب شناخته شود.
تانزانیت
تانزانیت یک نوع سنگ قیمتی است که در کوهپایههای کلیمانجارو در تانزانیا یافت میشود. این سنگ دارای رنگهای زیبا و جذابی است و مانند الکساندریت، قابلیت تغییر رنگ دارد. این تغییر رنگ در تانزانیت به علت حضور یون وانادیم در ساختار معدنی آن اتفاق میافتد. یون وانادیم، عنصری است که به صورت خوشههای کوچک در ساختار کریستالی تانزانیت حضور دارد. وقتی نور به تانزانیت برخورد میکند، این خوشههای یون وانادیم، امواج نور را جذب و منعکس میکنند که این امر، باعث تغییر رنگ سنگ میشود. بسته به شرایط نوری و زاویه تابش، تانزانیت میتواند رنگهای مختلفی از قرمز تا سبز را نمایش دهد.
بنتوئیت
بنتوئیت دارای ویژگی های جالبی است که زیر نور فرابنفش فلوئورسانس نشان میدهد. بنتوئیت در اوایل قرن بیستم کشف شد و ترکیب شیمیایی آن شناخته شده است؛ اما منشاء دقیق رنگ و فلوئورسانس آن هنوز مشخص نیست.
علت فلوئورسانس بنتوئیت و همچنین رنگ آبی آن، ممکن است به دلیل اثرات متعددی نظیر عناصر کمیاب، ترکیبات آلاینده و یا تراکم کانیها در ساختار داخلی بنتوئیت باشد. اما به دلیل عدم شناخت دقیق منشاء این ویژگیها، هنوز توافق علمی در این زمینه وجود ندارد. بنتوئیت از لحاظ جمعآوری و استفاده در صنایع جواهرسازی و تزئینات طبیعی، به دلیل رنگ زیبا و فلوئورسانس خاص، بسیار ارزشمند است.
پودرتیت
پودرتیت یک سنگ قیمتی نادر و کمیاب است. این سنگ معمولا به رنگ های قرمزی تیره تا قهوهای، دیده میشود. پودرتیت در اندازههای متفاوتی وجود دارد و از دیدگاه استحکام و سختی نیز بسیار مقاوم است.
گراندیدریت
گراندیدریت در رنگهای مختلفی مانند سبز تیره، قرمز، زرد و نارنجی یافت میشود. این سنگ به دلیل رنگ براق و شفافیت خود، جذابیت زیادی دارد. گراندیدریت درخشندگی بالا و سختی مناسبی دارد.
الماس قرمز
الماس قرمز یکی از الماسهای نادر در جهان است که رنگ قرمز در آن ظاهر میشود. این الماس به دلیل کمیاب بودن و استخراج سخت آن، بسیار گرانبها و ارزشمند است. الماس قرمز به علت رنگ زیبا و براقی که دارد، جزو سنگهای قیمتی بسیار خاص محسوب میشود.
ماسگراویت
ماسگراویت نیز یک سنگ قیمتی کمیاب است و در رنگهای مختلفی مانند سبز، آبی و بنفش یافت میشود. این سنگ الیاف شفافی دارد و به همین دلیل در نور مستقیم آفتاب، میدرخشد. ماسگراویت همچنین دارای سختی بالایی است.
ژرمژوئیت
این نوع سنگ گران قیمت، در رنگ های مختلفی مانند سبز، قرمز، زرد و نارنجی یافت میشود. این سنگ دارای سطح براق و شفاف است و به دلیل رنگ زیبا و منحصر به فردش، طرفداران زیادی دارد.
بریل قرمز
بریل قرمز نیز یک سنگ قیمتی است که در رنگ های قرمز تیره یا قهوهای قرمز یافت میشود. این سنگ دارای خصوصیات ظاهری منحصر به فردی است و از آن به عنوان یک سنگ گرانبها و کمیاب تر از الماس یاد می شود.
برای خرید انواع سنگ های قیمتی، آشنایی با خواص و ویژگی های آن ها الزامی است. علاوه بر این، کمیاب بودن این سنگ ها، باعث بالا بودن قیمت آن ها می شود.