بسیاری از افراد در هنگام سرماخوردگی یا احساس خستگی و بیحوصلگی از دمنوش گل گاوزبان استفاده میکنند. این گیاه که در رنگهای بنفش، سفید و آبی وجود دارد، در بسیاری از شهرهای ایران کشت میشود. آیا با خواص گل گاوزبان آشنایی دارید؟ آیا این دمنوش برای درمان بیماریها مفید است؟
بر طبق تحقیقات پزشکی انجام شده، این گیاه به عنوان یکی از کم خطرترین و مفیدترین دمنوشها محسوب میشود که به بهبود بسیاری از بیماریها کمک میکند. همچنین این ماده در تعداد بیشماری از ترکیبات گیاهی فرآوری شده یا ترکیبات پایه داروهای شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد. در این مقاله از مجله اینترنتی سیب، اطلاعات بیشتری درباره این گیاه خوش عطر و طعم به دست خواهید آورد.
با گل گاوزبان آشنا شوید
گل گاوزبان یا اکیوم آمونیوم( Echium amoenum) گیاهی است که در کوهستانها و مناطق پوشیده از دشت بسیاری از کشورهای جهان به عنوان ماده دارویی و همچنین یک گیاه زینتی کشت میشود. نام علمی این رستنی Borago officinalis است و به خانواده Boraginaceae تعلق دارد. از مشخصات ظاهری بوته رستنی مورد بحث میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دارای ارتفاع 60 تا 100 سانتیمتر.
- دارای برگهای سبز تیره، موجدار و میان رگدار.
- دارای گلهای آبی رنگ و صافی که به صورت خوشهای روی ساقه میرویند.
طبع این گیاه دارویی گرم و مرطوب است. به همین دلیل بهتر است که دمنوش این ماده بخش زیادی از برنامه غذایی انسانها را پر کند. زیرا انسان در صورت مصرف مواد غذایی گرم و مرطوب در بهترین حالت مزاجی خود خواهد بود. البته در صورتی که میزان رطوبت یا گرمی بدن فرد بالا باشد، باید پیش از مصرف با پزشک مشورت نماید.
گل گاوزبان برای چی خوبه
خواص گل گاوزبان برای درمان بیماریهای مختلف بی شمار است و یکی از نباتات مهم در طب سنتی شناخته میشود. این رستنی منبعی غنی از آنتیاکسیدانها، فلاونوئیدها، آنتوسیانینها، کولین، ویتامینهای گروه B، ویتامین C، کلسیم، آهن، پتاسیم و بسیاری مواد مغذی است. این ماده پرخاصیت در اروپا به ویژه برای درمان افسردگی مورد توجه قرار گرفته است.
درمان استرس، تنظیم فشار خون، درمان درد معده، مشکلات گوارشی، درمان سرماخوردگی و سرفه، رفع مشکلات استخوانی و بهبود کیفیت خواب نیز از دیگر فواید خوردن این گیاه هستند. همچنین در طب سنتی نیز خاصیت ضد سرطانی، ضد درد، ضد التهاب و ضد سرفه رستنی مذکور تایید شده است. این در حالی است که در عطاریها این گیاه به دلیل داشتن خاصیت ضد عفونی کنندگی و ضد ویروسی برای درمان سرماخوردگی و همچنین حفظ سلامتی دهان و دندان به فروش میرسد.
خوردن گل گاوزبان قبل از خواب
از آنجایی که گل گاوزبان خواص آرامش بخش دارد، روی سیستم عصبی تاثیر گذاشته و باعث کاهش استرس میشود. بنابراین این دارو را میتوان نیم ساعت قبل از خواب برای بهبود خواب و درمان مشکلات خواب مصرف کرد.
خواص گل گاوزبان برای اعصاب
یکی دیگر از خواص گل گاوزبان تقویت اعصاب و روان است. در واقع این ماده جادویی برای تقویت حواس پنجگانه مفید است و اختلالات حسی را درمان میکند. همچنین از این دمنوش برای کاهش استرس، تمدد اعصاب و همچنین درمان مالیخولیا، وسواسهای فکری و حس خفگی استفاده میشود. در کتاب قانون ابن سینا، این نبات به گیاهی برای آرام کردن اعصاب معروف است.
خواص گل گاوزبان در طب سنتی
از زمانهای قدیم تا به امروز، از برگهای تازه و خشک شده این ماده استفاده میکنند. برای مثال در طب سنتی، این رستنی به دلیل داشتن خاصیت ضدعفونی کننده برای درمان برفک دهان، بوی بد دهان، درمان جوش و آفت دهان و غیره به کار میرود. علاوه بر این، گیاه مورد بحث سرشار از ویتامین C است که به بهبود بهداشت دهان و دندان کمک مینماید.
مصرف گل گاوزبان برای چه کسانی مضر است
به طور کلی در هنگام مصرف داروها و دمنوشهای گیاهی باید احتیاط کامل را رعایت کنید. خوردن گل گاوزبان همراه با داروهای شیمیایی میتواند خطرناک باشد. بر اساس آزمایشات صورت گرفته، مصرف این گیاه با سایر داروهای سیستم عصبی مانند داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب، آرامبخش، خواب آور و آنتیهیستامینها خطر آفرین است. همچنین خوردن دمنوش این رستنی برای افراد مبتلا به فشار خون بسیار بالا و بیماران کبدی مضر است. بیمارانی نیز که پس از انجام عمل جراحی دچار خونریزی هستند، نباید از این دمنوش استفاده کنند.
گل گاوزبان و پروپرانولول
پروپرانولول یک داروی بتا بلاکر محسوب میشود که در علم پزشکی برای کاهش فشار خون، درمان بیماریهای قلبی و عروقی، بهبود میگرن و اختلالات اضطرابی مورد استفاده قرار میگیرد. همانطور که بیان شد، گیاه یاد شده خواص التهابی، ضد باکتریایی و ضد ویروسی نیز دارد. به همین دلیل مصرف همزمان این دو داروی شیمیایی و گیاهی با یکدیگر باعث افزایش اثرات ضد التهابی و خواص آرامبخشی گل گاوزبان خواهد شد. البته در کل بهتر است که پیش از مصرف هرگونه داروی گیاهی یا شیمیایی با پزشک مشورت کنید. بدین ترتیب میتوانید اطمینان یابید که داروهای شما با یکدیگر تداخل ندارند.
برای مثال افرادی که دچار فشار خون بالا هستند، نباید گل گاوزبان و پروپرانولول را همزمان با یکدیگر بخورند. این کار ممکن است که عوارض جانبی ناخواسته به همراه داشته باشد. دم کرده این ماده معجزهآسا برای تنظیم ضربان قلب نامنظم مفید است، در حالی که پروپرانولول از عملکرد طبیعی بتا-آدرنرژیک در بدن جلوگیری میکند. رستنی معرفی شده به عنوان محرک بتا-آدرنرژیک باعث از بین رفتن برخی از اثرات پروپرانولول از جمله کاهش تاثیرات ضد انعقادی و کاهش فشار خون میشود.
طرز تهیه دمنوش گل گاوزبان
برای درست کردن دمنوش گل گاوزبان باید در ابتدا مقدار مناسبی از گلهای این گیاه را در یک قوری ریخته و روی آن کمی آب جوش بریزید. بهترین زمان برای خوردن این دمنوش حداقل 10 تا 15 دقیقه پس از دم کشیدن آن است. البته در هنگام آمادهسازی دم کرده این رستنی باید به میزان مجاز مصرف آن نیز توجه کنید. بهتر است که بزرگسالان به صورت استاندارد در هر نوبت 5 گرم گل خشک این رستنی را در حدود 250 سیسی آب جوش بریزند. همچنین شما میتوانید مقداری عسل، لیموی تازه یا نبات را نیز به محلول نهایی بیفزایید.