از نظر طب سنتی ایرانی، دو طبع سرد و گرم داریم که هر کدام از این طبع ها دارای دو حالت تر و خشک هستند. در طب سنتی ایرانی از مخلوط هر طبع با هر حالت، مزاجی به وجود می آید که این مزاج ها عبارتند از مزاج سرد و تر یا مزاج بلغمی، مزاج سرد و خشک یا مزاج سوداوی، مزاج گرم و تر یا مزاج دموی و مزاج گرم و خشک یا مزاج صفراوی.
معمولاً مصرف دائمی غذاهای دارای طبع سرد باعث سردی در ناحیه معده و دستگاه گوارش افراد می شود که به مرور زمان علائمی نظیر دل درد، دلپیچه و گاهی مواقع حالت تهوع در افراد ایجاد می کند و بیشتر اطبا طب سنتی بر این عقیده هستند که تمام بیماری ها و امراض آدمی ناشی از غلبه طبع سرد در بدن آدمی است و تنها راه چاره را برگشت به مزاج های گرم می دانند. برای همین اغلب بیمارانی که دارای مزاج اولیه سرد و خشک یا مزاج اولیه سرد و تر هستند؛ دوست دارند که مزاج خودشان را به گرم و خشک یا گرم و تر تغییر دهند تا بتوانند از بیماری ها و امراضی که به آن مبتلا هستند رهایی پیدا کنند.
خیلی از افراد سالم هم دوست دارند بدانند که بعد از خوردن غذاهای طبع سرد مانند لبنیات باید چکار کنند تا طبع سرد آن غذا روی آنها کمترین تاثیر مخرب را بگذارد. در این مقاله قصد داریم برای شما همراهان همیشگی سایت به این موضوع اشاره کنیم که بعد از خوردن غذاهای طبع سرد چی بخوریم که از عوارض آنها در امان باشیم.
آیا تمام لبنیات طبع سردی دارند و با مصرف آنها سردیمان میکند؟
شاید شما هم بارها و بارها شنیده باشید که تمام لبنیات طبع سردی دارند ولی جالب است بدانید که به غیر از کشک، شیر شتر، شیر محلی و پنیر کهنه باقی لبنیات طبع سردی دارند و اگر دوست دارید از عوارض طبع سرد آنها مانند دل درد و دلپیچه در امان باشید؛ باید هر کدام از آنها را با مصلح مناسب خودش مصرف کنید.
مصلح در واقع ماده غذایی با طبع دیگری است که باعث کاهش عوارض ماده غذایی اصلی میشود. مثلاً عسل مصلح شیر، خامه و سر شیر است؛ یا مثلاً نعناع به خصوص نعناع خشک مصلح انواع ماست و دوغ است. از سایر مصلح هایی که کنار لبنیات می توانیم استفاده کنیم به گردو، آویشن، سیاهدانه، زیره و انواع فلفل ها می توانیم اشاره کنیم.
وضعیت مزاجی ریشههای مختلف چگونه است؟
جالب است بدانید به غیر از سیب زمینی که دارای طبع سرد است؛ باقی ریشه های مصرفی مانند سیر، پیاز، موسیر و… طبع گرمی دارند. بهتر است سیب زمینی که طبع سرد دارد را همراه مصلح های مناسب مانند دارچین، آویشن یا زنجبیل مصرف کنیم؛ تا از عوارض دل درد ناشی از مصرف سیب زمینی که در برخی از افراد ایجاد می شود کاسته شود.
آیا مزاج بیشتر میوه ها سرد است؟
مزاج تمام میوه ها سرد نیستند. میوه های ایران همه مزاج ها را دارند. مثلاً میوه هایی مانند آناناس، موز، انجیر، خرما، گلابی، انگور، قیسی و گیلاس مزاج گرم و تر دارند؛ و میوه هایی مانند انبه، به، نارگیل، زیتون مزاج گرم و خشک دارند. از میوه های دارای مزاج سرد و تر می توانیم به هندوانه، لیمو شیرین، شلیل، هلو، کیوی، آلو و آلوچه اشاره کنیم. همچنین از میوه های دارای مزاج سرد و خشک می توانیم به آلبالو، تمر هندی، زرشک و نارنج اشاره کنیم.
آیا بین گوشتها، برخی از آنها دارای طبع سرد هستند یا تمام گوشتها گرماند؟
یکی از معیارهای مهم تشخیص طبع سرد یا طبع گرم گوشت، رنگ گوشت است؛ که هر چقدر تیره تر باشد دارای طبع گرم تری است. از میان حیواناتی که دارای گوشتی با طبع گرم هستند می توانیم به شتر، گوسفند، شترمرغ، کبک و میگو اشاره کنیم. از میان گوشت هایی که دارای طبع سردی هستند میتوانیم به حیواناتی مانند گاو، گوساله، بز، اغلب ماهیها و مرغ اشاره کنیم. گوشت اغلب پرندگان طبع گرمی دارند. از پرندگانی که گوشت آنها طبع گرمی دارند میتوانیم به اردک، بلدرچین، بوقلمون، خروس، کبک، گنجشک و شترمرغ اشاره کنیم. از مصلح های معروفی که در کنار اغلب گوشت های طبع سرد می توانیم استفاده کنیم به زیتون، گلپر، سماق میتوانیم اشاره کنیم. شاید برایتان جای تعجب باشد با آنکه سیرابی بخشی از بدن گوسفند است و با آن که گوشت گوسفند طبع گرمی دارد، طبع سیرابی سرد است؛ پس بهتر آنست که موقع مصرف سیرابی از مصلح هایی مانند دارچین، گلپر، زنجبیل یا مرزه استفاده کنیم. از مصلح های گوشت گوساله هم می توانیم به سماق، گشنیز و مرزه اشاره کنیم.
حتماً توجه کنید که همه ما مزاج اولیه را از مادرمان دریافت کردیم و اگر مزاج اولیه سردی داریم می توانید با ورزش کردن یا مصرف مواد غذایی با طبع گرم یا غذاهای تند، مزاج سردمان را اصلاح کنیم. همچنین با استفاده از گیاهان گرم مانند فلفل سیاه، زنجبیل و آویشن نیز می توانیم مزاج سردمان را اصلاح کنیم. برای رفع مزاج سرد حتماً باید از مصلح مناسب در کنار ماده غذایی اصلی استفاده کنیم تا تاثیر بهتری داشته باشد. این نکته را هم باید همواره یادمان باشد که اگر رژیم غذایی گرم را رها کنیم؛ پس از گذشت مدت زمانی مجدد به مزاج سرد قبلی بر می گردیم.