دانشنامه سیب دانشنامه سیب ! دکوراسیون داخلی، پزشکی و زندگی روزمره
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
تقریبا همه با اهمیت پلاکت طبیعی خون آشنایی دارند. از مهمترین وظایف پلاکت خون، جلوگیری از خونریزی و کمک به انعقاد خون است. می‌توان گفت پلاکت خون همچون ناظمی است که اجازه نمی‌دهد دانش‌آموزن از مدرسه خارج شوند. حال شما تصور کنید 1000 دانش‌آموز داریم و یک ناظم، طبیعتا در خروج دانش‌آموزان به مشکل می‌خوریم. کمبود پلاکت نیز همینطور است. در صورتی که تعداد پلاکت‌ها کم باشد با مشکلات بزرگی برای انعقاد خون مواجه می‌شویم. پایین بودن پلاکت خون در کودکان زنگ خطری است که در سلامت کودک اهمیت زیادی دارد، در نتیجه باید زودتر به آن رسیدگی شود.
آیا پایین بودن پلاکت خون در کودکان خطرناک است؟
کمبود تعداد پلاکت طبیعی خون یا ترومبوسیتوپنی، در همه سنین به ویژه کودکان، اهمیت زیادی دارد. زمانی که تعداد پلاکتهای خون کم باشند نمی‌توانند جلوی خونریزی را بگیرند. این مسئله، خونریزی شدید از پوست و دیگر بخش‌های بدن را در پی دارد، در نتیجه لازم است هر چه زودتر برای درمان پایین بودن پلاکت خون در کودکان اقدام شود. کمبود پلاکت خون در بدن کودکان مشکلات متعددی را می‌تواند ایجاد کند برخی از این مشکلات عبارتند از:
- افزایش احتمال خونریزی داخلی
- ایجاد جوش‌های پوستی
- قرمزی زیاد و دائم قرنیه چشم کودک
- شکل‌گیری تاول خونی در دهان
- تامپوناد قلبی (مشکلات قلبی)
- افزایش مدت زمان خونریزی در هنگام بروز زخم و…
این نکته را هم باید ذکر کنیم که در موارد اندکی احتمال خونریزی مغزی نیز وجود دارد. توجه داشته باشید که اگر در کودک خود کمبود پلاکت خون، سردرد و مشکلات عصبی مشاهده کردید باید هر چه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه کنید.
پایین بودن پلاکت خون در کودکان نشانه چیست؟
پلاکت‌ها با تشکیل لخته، خونریزی را در بدن متوقف می‌کنند. با کاهش تعداد پلاکت ها، خطر خونریزی کودک را تهدید می‌کند. در نظر داشته باشید که تعداد طبیعی پلاکت بین 150000 تا 300000 در هر میلی‌متر مکعب خون است.
علائم ظاهری کمبود پلاکت خون
هر یک از علائم زیر می‌تواند نشان‌دهنده پایین بودن پلاکت خون در کودکان باشد. در صورتی که هر یک از این علائم را در کودک خود مشاهده کردید، هر چه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کنید:
- زمانی که کودک شما به راحتی و زیاد کبود می‌شود.
- لکه‌های بنفش یا قرمز که به صورت خونریزی سطحی در قسمت پایین پاها مشاهده می‌شود.
- زمانی که خونریزی پس از بریدگی به صورت طولانی مدت ادامه داشته باشد.
- وقتی از لثه یا بینی خونریزی مشاهده کردید.
- اگر در ادرار یا مدفوع خون دیدید.
- اگر کودک شما مدت زمان زیادی از روز را خسته و کسل است.
در نظر داشته باشید که عدم توقف یا طولانی شدن خونریزی پس از زخم، از مهمترین نشانه‌های کمبود پلاکت طبیعی خون است.
چه چیزهایی پلاکت خون را پایین می‌آورد؟
در ادامه چند دلیل اصلی کاهش پلاکت خون را توضیح خواهیم داد.
بیمای‌های مرتبط با مغز استخوان
مغز استخوان همان بافت اسفنجی است که داخل استخوان قرار دارد. مغز استخوان وظیفه تولید تمامی اجزای خون نظیر پلاکت را دارد و زمانی که میزان پلاکت خون کاهش می‌یابد، می‌تواند ناشی از بروز مشکل در مغز استخوان باشد. بیمای‌هایی نظیر سرطان خون موجب کاهش تعداد پلاکت تولید شده توسط مغز استخوان است. بیماری‌های مرتبط با مغز استخوان می‌تواند یکی از دلایل پایین بودن پلاکت خون در کودکان باشد.
تخریب شدن و از بین رفتن پلاکت‌ها
در برخی موارد هم پیش میآید که مغز استخوان تعداد کافی از پلاکت را تولید می‌کند، اما به دلایلی، پلاکت‌ها از بین می‌روند و تعداد پلاکتهای طبیعی موجود در خون کم می‌شود. دلایل مختلفی می‌تواند موجب از بین رفتن تعداد پلاکتهای خون شود، به طور مثال یکی از عوارض داروهای ادرارآور و ضد تشنج، تخریب پلاکتهای سفید است.
در برخی از بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس نیز تخریب پلاکت‌ها اتفاق می‌افتد. این نوع تخریب بیشتر در کودکان اتفاق می‌افتد. موارد زیر نیز می‌توانند موجب تخریب و از بین رفتن تعداد پلاکت‌ها شده و پایین بودن پلاکت خون در کودکان را موجب شوند:
- عفونت باکتریایی در خون
- پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک (این وضعیت نادر، زمانی اتفاق می‌افتد که لخته‌های کوچک خون به طور ناگهانی در بدن ایجاد می‌شوند)
- سندرم همولیتیک اورمیک (این مورد که کمتر پیش میآید، باعث افت شدید پلاکت‌ها، تخریب گلبول‌های قرمز خون و اختلال در عملکرد کلیه می‌شود.)
مشاهده تورم طحال
تقریبا یک سوم از پلاکتهای بدن را طحال تولید می‌کند. در مواردی که طحال ورم می‌کند پلاکت‌ها به دام افتاده و تخریب می‌شوند، در نتیجه توان گردش در جریان خون را ندارند.
کاهش پلاکت با داروها
برخی داروها تعداد پلاکتهای خون را کاهش می‌دهند، گاهی اوقات یک دارو سیستم ایمنی را گیج می‌کند و موجب تخریب پلاکت‌ها می‌شود، به عنوان مثال داروهای ضد تشنج، آنتی بیوتیک‌های حاوی سولفا، هپارین و کینین می‌توانند در کاهش و تخریب پلاکت خون کودکان تاثیرگذار باشند.
در کنار تمامی مواردی که گفتیم، عوامل زیر نیز موجب کمبود پلاکت می‌شود:
- کم‌خونی
- کمبود ویتامین
- کمبود آهن
- عفونت‌های ویروسی
- سرطان خون
10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون
برخی از مواد خوراکی به افزایش پلاکت خون کمک می‌کنند، اگر به دنبال این هستید که به طور طبیعی تعداد پلاکتهای خون فرزندتان افزایش پیدا کند، باید غذاهای زیر را در برنامه غذایی‌اش بگنجانید.
- شیر
شیر منبع غنی از کلسیم و پروتئین است و برای حفظ و استحکام استخوان‌ها و عضلات بدن مهم است. مصرف روزانه شیر به افزایش تعداد کل پلاکتهای خون کمک کند، بنابراین سعی کنید در رژیم غذایی کودکتان مصرف روزانه یک لیوان شیر را بگنجانید.
- سبزیجات برگ سبز
سبزیجات برگ سبز برای انعقاد خون ضروری هستند و همچنین می‌توانند تعداد پلاکت‌ها را تا حدودی افزایش دهند. جعفری، ریحان، اسفناج و کرفس، مارچوبه، کلم و شاهی در افزایش تعداد پلاکت بسیار مفید هستند.
- انار
مصرف منظم انار نیز در بهبود وضعیت پلاکتهای خون اثرگذار است، سعی کنید روزی یک الی دو بار یک کاسه میوه انار برای کودکتان آماده کنید.
- کدو تنبل
کدو تنبل نیز از دیگر مواد غذایی است که خواص زیادی در افزایش تعداد پلاکت خون دارد. به این دلیل که حاوی ویتامین A بوده و در افزایش تعداد پلاکتهای تولید شده توسط مغز استخوان موثر است.
- علف گندم
وقتی صحبت از افزایش تعداد پلاکت‌ها می‌شود نام سبزه گندم همیشه به میان میآید. اگر به دنبال افزایش تعداد پلاکتهای خون هستید، آب سبزه گندم تازه تهیه شده می‌تواند بسیار مفید باشد.
- کیوی
کیوی سرشار از ویتامین C و مکملی عالی برای رژیم غذایی تولید پلاکت است، غذاهای حاوی ویتامین C عبارتند از فلفل قرمز، کلم بروکلی، توت فرنگی، کلم بروکسل و مرکبات است. با قرار دادن این مواد غذایی در رژیم غذایی کودک خود، می‌توانید تا حد زیادی به افزایش پلاکتهای خون کمک کنید.
- اسیدهای چرب امگا 3
مصرف غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا 3 می‌تواند تاثیر مثبتی بر تعداد پلاکت‌ها داشته باشند. برخی از مواد غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ که می توانید در رژیم غذایی خود بگنجانید عبارتند از روغن ماهی قزل آلا، گردو و روغن کبد ماهی است.
- جگر و گوشت
جگر و گوشت منابع غنی ویتامین K هستند. این مواد غذایی به افزایش پلاکت خون در کودکان کمک می‌کند.
- شیر بادام و سویا
شیر بادام و شیر سویا حاوی ویتامین B-12 هستند که به تولید سلول‌هایی مانند پلاکت‌ها کمک می‌کنند.
- هویج، کدو تنبل و کلم پیچ
این سه مورد از مواد غذایی که حاوی ویتامین A هستند بر میزان پلاکت موجود در خون تاثیر می‌گذارند.
درمان فوری پلاکت خون پایین
در صورتی که میزان پایین بودن پلاکت خون در کودکتان زیاد باشد، پزشک معالج کودک شما یکی از راه‌های زیر را برای درمان انتخاب می‌کند:
- استفاده از استروئیدها که تولید پلاکتهای خون را افزایش می‌دهد.
- تزریق خون جهت افزایش موقت میزان پلاکتهای خون
- جراحی و برداشتن طحال، برای جلوگیری از به دام انداختن پلاکت‌ها
در بیشتر مواقع ترومبوسیتوپنی یا به خودی خود از بین می‌رود یا می‌تواند با موفقیت درمان شود، اما اگر در کودک خود پایین بودن پلاکت خون را مشاهده کردید، مراقب باشید تا از آسیب‌دیدگی به‌ویژه در ناحیه سر، جلوگیری شود.
اگر فرزند شما ترومبوسیتوپنی داشته باشد با مراجعه به پزشک متوجه خواهید شد که کدام فعالیت ها بی‌خطر هستند و از کدام فعالیت‌ها باید اجتناب کنید.
