تخته نرد یک بازی رایج است که به صورت دوستانه یا حرفهای در سراسر جهان انجام میشود. این بازی با استفاده از تختهای با 24 ستون و 30 قایق با قالب سه خانهای (مثلثی) انجام میشود. هدف اصلی این بازی، جابهجایی قایقها از یک طرف تخته به طرف دیگر و بازگرداندن تمام قایقها به موقعیت اولیه خود در ستون مقابل است.
این بازی دارای قوانین خاصی است که در هنگام انجام بازی، باید رعایت شوند. هر بازیکن، ستونی را که به عنوان مرکز بازی استفاده میکند را انتخاب میکند. بازیکنان، مسیر قایقهای خود را در جهتی عقبگرد تعیین میکنند و سعی میکنند تا قایقهای حریف را در مقابل خود قرار دهند و با فرستادن قایقها به منطقه حریف، از جابهجایی آنها جلوگیری کنند. در ادامه این مقاله، به آموزش و قوانین کلی این بازی می پردازیم.
تخته نرد چیست؟
تخته نرد یک بازی قدیمی است که قدمتی بلند بالا دارد و در جهان شناخته شده است. این بازی از حدود ۲۰۰۰ سال پیش یکی از مهمترین سرگرمیها بوده است و ریشهی آن به هندوستان بازمیگردد. این بازی در تمدنهای باستانی مانند تمدن روم، سومر، ایران و مصر نیز رایج بوده است.
قدیمیترین تخته نرد در شهر سیستان و بلوچستان در ایران پیدا شده است و اولین تخته نرد مورد استفاده در ایران لقب گرفته است. تخته نرد از گذشته تاکنون با قوانین و اصطلاحات خاص خود اجرا میشود و به عنوان یکی از بازی های سنتی محبوب، محسوب میشود. معنی و مفهوم اجزای تخته نرد نیز به عنوان موضوعاتی مهم در گذشته مورد بحث و بررسی بوده است. تخته نرد یک بازی دو نفره است که تاکتیکهای خاصی دارد. هدف از این بازی، بردن تمام مهرههای خود و خارج کردن آنها از زمین بازی است.
یکی از ویژگیهایی که این بازی را محبوب میکند، جذابیت و غیر قابل پیش بینی بودن آن است. اگرچه تجربه و تاکتیکهای بازی تأثیرگذار هستند، اما تا لحظه آخر برنده قطعی مشخص نمیشود و هیچ چیز قابل پیش بینی نیست. بعضی اوقات حتی یک بازیکن تازه کار میتواند در برابر یک بازیکن حرفهای پیروز شود. زمین بازی تخته نرد شامل دو لنگه است که در هر لنگه 24 مثلث باریک به خانههایی تقسیم میشوند.
وسایل مورد نیاز برای تخته نرد
برای بازی تخته نرد، به وسایل نیز نیاز خواهید داشت:
- تخته نرد: یک تخته مربعی با ۲۴ مثلث باریک که به آن ها خانه میگویند. تخته نرد معمولاً با رنگهای سفید و سیاه برچسب زده میشود.
- مهرهها: برای هر بازیکن ۱۵ مهره در نظر گرفته میشود. مهرههای اولیه هر بازیکن در نقاط مختلف تخته نرد قرار میگیرند و در طول بازی به نقاط دیگر حرکت میکنند.
- زمینهی بازی: میتوانید از تخته نرد فیزیکی استفاده کنید، یا از نرمافزارهای تخته نرد آنلاین روی کامپیوتر، تلفن همراه یا تبلت خود استفاده کنید.
- زمان: تخته نرد یک بازی با زمان طولانی است و ممکن است ساعت ها طول بکشد. بنابراین، برای بازی تخته نرد زمان کافی را در نظر بگیرید.
تاس ها از اجزای مهم در بازی تخته نرد هستند و سرنوشت برنده و بازنده را مشخص میکنند. برای بازی تخته نرد، به دو عدد تاس نیاز دارید. با انداختن تاس ها، تعداد خانههایی که مهره میتواند حرکت کند مشخص میشود. تاس، شش رو دارد که شامل اعداد ۱ تا ۶ است. با انداختن تاس ها و تصمیمگیری مناسب در مورد حرکت مهرهها، شما میتوانید استراتژی بازی خود را تغییر دهید و برنده بازی شوید.
در بازی تخته نرد، یکی دیگر از وسایلی که ممکن است استفاده شود، تاس داو یا همان تاس دوبل است. این تاس نیز شش رو است که بر روی آن اعداد ۲، ۴، ۸، ۱۶، ۳۲ و ۶۴ نوشته شده است. تاس داو برای دوبل کردن امتیاز ها استفاده میشود. با پرتاب تاس داو، بازیکن میتواند امتیازهایش را دو برابر کند.
جام تاس یا همان تاس ریز، وسیله دیگری است که در برخی از نقاط جهان برای بازی تخته نرد استفاده میشود. این تاس به صورت یک جام کوچک به شکل مخروطی است که درون آن تاسها قرار گرفته است. بازیکنان با پرتاب تاس ریز، عددی را که بر روی آن قرار دارد را برای حرکت مهرهها استفاده میکنند. اما در ایران، استفاده از تاسهای ریز در بازی تخته نرد به ندرت مشاهده میشود و بیشتر تاسهای معمولی مورد استفاده قرار می گیرند.
هر یک از این اجزا دارای معنی و مفهوم خاص خود هستند. تخته نرد به عنوان زمین بازی و همچنین محل قرارگیری خانهها برای حرکت مهرهها عمل میکند. مهرهها نماینده بازیکنان هستند و در ابتدا در نقاط مختلف تخته نرد قرار میگیرند و در طول بازی حرکت میکنند. تاسها برای تعیین تعداد خانههای حرکت مهرهها استفاده میشوند. تاس داو برای دوبل کردن امتیازها استفاده میشود. در حالی که جام تاس (تاس ریز) نوع دیگری از تاس است که در برخی مناطق استفاده میشود.
آموزش تخته نرد به زبان ساده
برای درک کامل از هدف بازی تخته نرد، بهتر است یاد بگیرید که بازی چگونه به پایان می رسد. با این کار، شما به خوبی میتوانید بفهمید که هدف بازی چیست و چه استراتژی هایی وجود دارد.
در بازی تخته نرد، مرز بین برد و باخت بسیار نزدیک است. بسیاری از بازیکنان ممکن است در زمانی که به نظر در موقعیت پیروزی قرار دارند، اشتباه کنند و این بازی را واگذار کنند. در این مورد، ممکن است فرد درک درستی از نحوه پایان بازی تخته نرد و نیز راهبردهایی که میتواند برای برنده شدن اعمال کند، نداشته باشند. درک درست از نحوه پایان یک بازی و نیز استفاده از راهبردهای مناسب به شما این قابلیت را میدهد که شانس پیروزی خود را افزایش دهید و همچنین شانس حریف را برای برنده شدن کاهش دهید.
همه ما برای برنده شدن در بازی تخته نرد تلاش میکنیم، اما اگر از نحوه پایان یافتن بازی اطلاع نداشته باشیم، معمولا باخت، اجتناب ناپذیر می شود. هر چه بدون برنامه ریزی بازی کنیم، سریعتر از بازی خسته میشویم و لذت بازی را از دست میدهیم. بنابراین، برای برنده شدن در یک بازی تخته نرد، باید یاد بگیریم که به طور هوشمندانه و با برنامهریزی اقدام کنیم.
بسیاری از بازیکنان تخته نرد بیشتر تمرکز خود را بر روی شروع بازی قرار میدهند و اغلب درباره اتمام بازی و راهبردهای برنده شدن کمتر فکر میکنند. آنها به طور ناخودآگاه به فکر استراتژیهای بازی میافتند و این باعث میشود هدف اصلی بازی یعنی برنده شدن را به کلی از یاد برود.
- ابتدا تخته نرد را آماده کنید: تخته نرد شامل ۲۴ خانه است که به صورت متقابل قرار دارند. هر بازیکن نیاز به ۱۵ مهره دارد که در ابتدای بازی در جایگاه مناسب قرار میگیرند.
- حرکت مهرهها: با استفاده از تاس ها، هر بازیکن مهرههای خود را حرکت میدهد. هدف اصلی این است که مهرهها به سمت خانههای پایانی حرکت کرده و از تخته خارج شوند.
- قوانین حرکت مهرهها در بازی تخته نرد به صورت زیر است:
هر بازیکن باید مهرههای خود را به صورت مخالف با حرکت بازیکن حریف حرکت دهد. مهرههای سفید دارای حرکت ساعتگرد و مهرههای سیاه حرکت پادساعتگرد دارند. هر بازیکن در هر نوبت، با استفاده از یک تاس، حرکت مهرههای خود را تعیین میکند. با توجه به نمایش اعداد در تاس، بازیکن میتواند یک یا چند مهره خود را حرکت دهد. هر عدد نشاندهنده تعداد خانههایی است که مهره باید به جلو حرکت کند. در صورتی که عددی نمایش داده شود که در آن امکان حرکت مهره ها وجود نداشته باشد، نوبت بازیکن به پایان میرسد و نوبت بازیکن حریف آغاز میشود.
- زدن و خوردن در بازی تخته نرد به صورت زیر است:
وقتی یک مهره روی یک خانه اشغال شده قرار میگیرد، آن خانه به عنوان مهره تک شناخته میشود. اگر حریف با مهره خود به خانهای که مهره تک قرار دارد بیاید، آن مهره زده میشود و به بار منتقل میشود. مهرههایی که زده شدهاند، روی بار قرار میگیرند.
تا زمانی که یک بازیکن یک یا چند مهره بر روی بار دارد، باید ابتدا آن مهره (ها) را وارد بازی کند. در نوبت خود، با توجه به عددی که روی تاسش نمایش داده میشود، بازیکن مهرهای را از ناحیه خود بر روی خانه بازی در ناحیه حریف قرار میدهد. به عنوان مثال، اگر بازیکنی یک یا چند مهره در بار خود دارد و تاسش ۴ و ۶ نشان دهد، میتواند مهرهاش را بر روی هر دو خانه ۴ یا ۶ در ناحیه حریف قرار دهد، به شرطی که آن خانهها خالی باشند.
قوانین مهم تخته نرد
- مارس
در بازی تخته نرد، هرگاه شما قبل از حریف خود، تمام مهرههای خود را به ستون مقابل برسانید و حریف نتواند هیچ مهره ای را به ستون شما برگرداند، مارس شده و امتیازی که بدست میآورید ۲ است. اما اگر مارس نشده و مهرههای حریف دست نخورده باقی بمانند، امتیازی که بدست میآورید ۱ است.
- مارس سیاه
مارس سیاه به وضعیتی اشاره دارد که شما تمام مهرههای خود را از بازی خارج کرده اید، در حالی که حریفتان هنوز هیچ مهرهای را خارج نکرده باشد و حداقل یک مهره در خانه شما باقی مانده باشد. در این وضعیت، حریف شما به عنوان مارس اکبر شناخته میشود و شما به عنوان برنده، ۳ امتیاز کسب میکنید.
قوانین و اصطلاحات بازی تخته نرد، دارای جزئیات بسیاری است که با تمرین و انجام دادن مداوم بازی، به آن ها مسلط می شوید. نکته مهم در این بازی، فراهم کردن وسایل مورد نیاز آن و آگاهی از اصول اولیه آن است.