دانشنامه سیب دانشنامه سیب ! دکوراسیون داخلی، پزشکی و زندگی روزمره
مقاله‌های مرتبط
فیکوس الاستیکا، که با نام رایج گل لاستیکی نیز شناخته می‌شود، یکی از محبوب‌ترین و مقاوم‌ترین گیاهان آپارتمانی است. این گیاه با برگ‌های بزرگ، چرمی و براق خود، جلوه‌ای خاص و سرسبز به فضای خانه می‌بخشد. نگهداری از آن نسبتاً آسان است و به دلیل قابلیت تصفیه هوا، انتخابی عالی برای بهبود کیفیت هوای محیط زندگی شماست.
تاریخچه و خاستگاه
فیکوس الاستیکا عضوی از خانواده موراسه (Moraceae) است و بومی مناطق گرمسیری آسیا، از هیمالیا تا سوماترا، مالزی، جاوه، هند و اندونزی می‌باشد. این گیاه در زیستگاه طبیعی خود می‌تواند به درختان بزرگی تبدیل شود، اما در محیط خانه به عنوان یک گیاه آپارتمانی با اندازه کنترل شده نگهداری می‌شود.
ویژگی‌های ظاهری و انواع محبوب
برگ‌های فیکوس الاستیکا معمولاً بیضی شکل و براق هستند. شیره این گیاه شیری رنگ و سمی است که هنگام هرس کردن باید با احتیاط و با استفاده از دستکش با آن برخورد کرد. انواع مختلفی از فیکوس الاستیکا وجود دارد که هر کدام دارای رنگ‌ها و الگوهای برگ متفاوتی هستند:
- دکورا (Decora):رایج‌ترین نوع با برگ‌های سبز تیره.
- روبرا (Rubra):دارای برگ‌های قرمز مایل به قهوه‌ای.
- تری‌کالر (Tricolor):با برگ‌هایی که ترکیبی از سبز، کرم و صورتی هستند.
- روبوستا (Robusta):برگ‌های بسیار بزرگ و سبز تیره.
- دوشری (Doescheri):برگ‌های سبز با لبه‌های کرم و رگبرگ‌های صورتی.
- واریاگاتا (Variegata):برگ‌های سبز با حاشیه‌های کرم یا زرد.
- بورگاندی (Burgundy):برگ‌های بسیار تیره، تقریباً مشکی مایل به قرمز.
- بلک (Black):برگ‌های بسیار تیره و براق.
نور مناسب برای فیکوس
فیکوس الاستیکا به نور روشن و غیرمستقیم به مدت 6 تا 8 ساعت در روز نیاز دارد. نور مستقیم خورشید، به ویژه در ساعات اوج تابش، می‌تواند باعث سوختگی برگ‌ها شود. در مقابل، نور کم منجر به رشد علفی، ریزش برگ‌ها و کدر شدن رنگ برگ‌ها می‌گردد. انواع ابلق برای حفظ رنگ‌های زیبای خود به نور بیشتری نیاز دارند.
دمای ایده‌آل
بهترین دما برای فیکوس بین 18 تا 28 درجه سانتی‌گراد (65 تا 85 درجه فارنهایت) است. این گیاه به تغییرات ناگهانی دما و جریان هوای سرد بسیار حساس است. دمای زیر 10 درجه سانتی‌گراد باعث استرس گیاه شده و دمای زیر 5 درجه سانتی‌گراد می‌تواند کشنده باشد.
آبیاری صحیح و اصولی
خاک فیکوس باید همواره مرطوب باشد اما هرگز غرقاب نشود. اجازه دهید چند سانتی‌متر رویی خاک بین دو آبیاری خشک شود. در تابستان به آبیاری بیشتری نیاز دارد و در زمستان باید میزان آبیاری را کاهش دهید. از آب هم‌دمای اتاق و بدون کلر استفاده کنید. اطمینان از زهکشی مناسب گلدان و خالی کردن آب جمع شده در زیرگلدانی برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه حیاتی است.
تامین رطوبت مورد نیاز
فیکوس الاستیکا رطوبت متوسط تا بالا (50-60%) را ترجیح می‌دهد. برای تامین رطوبت می‌توانید برگ‌ها را غبارپاشی کنید (اما از غبارپاشی در نور مستقیم خورشید خودداری کنید)، از سینی حاوی سنگریزه و آب استفاده کنید یا یک دستگاه بخور سرد در نزدیکی گیاه قرار دهید.
خاک مناسب و زهکشی
این گیاه به خاکی با زهکشی خوب، حاصلخیز و سبک نیاز دارد. ترکیبی از خاک باغچه، پیت ماس و پرلیت (به نسبت 1:1:1) یا یک خاک گلدان تجاری با کیفیت بالا مناسب است. زهکشی عالی برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه بسیار مهم است.
کوددهی و تغذیه گیاه
در طول فصل رشد (بهار و تابستان)، هر 2 تا 4 هفته یک بار از کود مایع مخصوص گیاهان آپارتمانی با نصف غلظت توصیه شده استفاده کنید. در پاییز و زمستان کوددهی را کاهش داده یا متوقف کنید. کوددهی بیش از حد می‌تواند باعث سوختگی گیاه شود؛ شستشوی منظم خاک به جلوگیری از تجمع نمک کمک می‌کند.
زمان و روش تعویض گلدان
توصیه می‌شود هر 1 تا 2 سال یک بار یا زمانی که ریشه‌ها از سوراخ‌های زهکشی خارج می‌شوند، گلدان فیکوس را تعویض کنید. بهترین زمان برای این کار در بهار یا اوایل تابستان است. گلدانی را انتخاب کنید که فقط کمی بزرگتر از گلدان قبلی باشد (نه بیشتر از 30% عریض‌تر).
هرس کردن برای رشد بهتر
هرس کردن فیکوس در اوایل تابستان یا اواخر بهار برای حفظ شکل گیاه، حذف قسمت‌های آسیب‌دیده و تشویق رشد بوته‌ای‌تر انجام می‌شود. هرس را به حداکثر 30% از شاخ و برگ گیاه محدود کنید تا به آن شوک وارد نشود. ابزار هرس را قبل و بعد از استفاده ضدعفونی کنید.
تمیز کردن برگ‌ها
برگ‌های فیکوس را به طور منظم با یک پارچه نرم و مرطوب (یا محلول رقیق آب و صابون ملایم/شیر) تمیز کنید تا گرد و غبار از بین برود. این کار به بهبود فتوسنتز و افزایش درخشش برگ‌ها کمک می‌کند. از براق‌کننده‌های شیمیایی خودداری کنید.
انتخاب قلمه مناسب
تکثیر فیکوس الاستیکا بیشتر از طریق قلمه ساقه در بهار یا اوایل تابستان انجام می‌شود. قلمه‌هایی به طول 10 تا 15 سانتی‌متر از ساقه‌های سالم و بالغ انتخاب کنید که حداقل 2-3 برگ داشته باشند.
مراحل ریشه‌دار کردن در آب و خاک
پس از بریدن قلمه، اجازه دهید شیره آن برای چند ساعت خشک شود. سپس می‌توانید آن را در آب یا خاک قرار دهید:
- در آب:قلمه را در ظرفی از آب تمیز و هم‌دمای اتاق قرار دهید. مطمئن شوید که حداقل یک گره (محل اتصال برگ به ساقه) زیر آب باشد. آب را هر چند روز یک بار عوض کنید. ریشه‌دهی معمولاً 4 تا 6 هفته طول می‌کشد.
- در خاک:انتهای قلمه را به هورمون ریشه‌زا آغشته کرده و در خاکی سبک و مرطوب (مانند مخلوط پیت ماس و پرلیت) بکارید. خاک را مرطوب نگه دارید و گلدان را در مکانی روشن و گرم قرار دهید.
تکثیر از طریق خوابانیدن هوایی نیز برای گیاهان بزرگتر امکان‌پذیر است.
مشکلات رایج و علل آن‌ها
در نگهداری از فیکوس الاستیکا ممکن است با برخی مشکلات رایج مواجه شوید که در ادامه به بررسی علل و راه‌حل‌های آن‌ها می‌پردازیم:
- زردی برگ‌ها:معمولاً ناشی از آبیاری بیش از حد، کمبود نور یا کمبود مواد مغذی است.
- ریزش برگ‌ها:می‌تواند به دلیل آبیاری کم یا زیاد، تغییرات ناگهانی دما، یا نور ناکافی باشد.
- لکه‌های قهوه‌ای:اغلب نشانه‌ای از نور مستقیم خورشید، آبیاری نامناسب یا حمله آفات است.
- پوسیدگی ریشه:شایع‌ترین مشکل ناشی از آبیاری بیش از حد و زهکشی نامناسب خاک است.
آفات و بیماری‌ها
کنه عنکبوتی و شپشک آردآلود از شایع‌ترین آفات فیکوس هستند. برای درمان می‌توان از صابون حشره‌کش یا روغن چریش استفاده کرد. پوسیدگی ریشه نیز یک بیماری قارچی است که با کنترل آبیاری و بهبود زهکشی قابل پیشگیری است.
هشدارهای مهم
برای اطمینان از سلامت گیاه و ایمنی محیط خانه، به نکات زیر توجه کنید:
- شیره سمی:شیره شیری رنگ فیکوس سمی است و می‌تواند باعث تحریک پوست و چشم شود. هنگام هرس یا جابجایی گیاه، حتماً از دستکش استفاده کنید و آن را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.
- جابجایی زیاد:فیکوس به جابجایی مکرر حساس است و ممکن است با ریزش برگ به آن واکنش نشان دهد. سعی کنید پس از یافتن مکان مناسب، آن را زیاد جابجا نکنید.
- آبیاری بیش از حد:این مهمترین اشتباه در نگهداری فیکوس است. همیشه قبل از آبیاری مجدد، خشکی سطح خاک را بررسی کنید.
