بیرون زدگی رحم مشکلی رایج در میان خانمها است که با نام بیرونزدگی سرویکس نیز شناخته میشود. البته در گذشته این مشکل با نام زخم دهانه رحم یا انحراف گردنه رحم نیز مطرح بود، اما امروزه چنین تصوری در مورد آن وجود ندارد. به یاد داشته باشید که این مشکل خطر خاصی برای بانوان ندارد و اصلا با سرطان رحم و سایر عوامل سرطانزا مرتبط نیست. در واقع بیرونزدگی رحم هنگامی رخ میدهد که سلولهای بافت داخلی دهانه رحم در سطح خارجی سرویکس و در محل اتصال بافت داخلی و خارجی مشاهده میشوند. از آنجایی که این سلولها با نام علمی سلولهای گلاندولار قرمز رنگ هستند، این ناحیه قرمز به نظر میرسند.
در ضمن مشکل بیرونزدگی سرویکس به راحتی از طریق غربالگری گردنه رحم و با انجام آزمایش پاپ اسمیر قابل تشخیص است. در این مطلب بیشتر درباره این مشکل و نحوه درمان آن صحبت خواهیم کرد. با سیب همراه باشید.
بیرون زدگی رحم چیست و چگونه رخ می دهد؟
بیرونزدگی رحم همانطور که از نام آن مشخص است، یکی از بیماریهای ناحیه تناسلی خانمها است که در آن رحم از مکان طبیعی یعنی واژن خود خارج میشود. برخی عوامل از جمله بارداری، زایمان و فشارهای درون شکمی باعث بروز این مشکل میگردند. در واقع رحم با کمک ماهیچهها و رباطها ثابت است. هنگامیکه این ماهیچهها و رباطها ضعیف شوند، رحم از جای خود خارج شده و به سمت بیرون حرکت میکند. رباطهای دربرگیرنده رحم عبارتند از رباطهای گرد، یوتروساکرال و رباطهای تخمدانی. البته از میان این رباطها، رباطهای یوتروساکرال بیشترین نقش را در ثابت نگهداشتن رحم بر عهده دارند.
همچنین سلولهای قرار گرفته در بخش خارجی دهانه رحم که با واژن در تماس هستند، با سلولهای ناحیه داخلی آن تفاوت دارند. دهانه رحم از دو نوع بافت پوششی متفاوت به نامهای اپیتلیوم اسکواموس (سنگفرشی) و اپیتلیوم کالمنار( استوانهای) تشکیل شده است. فاصله بین بافت پوششی آسکوامو و کالمنار در یک مکان ثابت نیست و با افزایش سن، تاثیر استروژن، سابقه جراحی یا ضربه به سرویکس تغییر میکند. در ضمن محل اتصال این دو بافت پوششی تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون فیزیولوژیک یا پاتولوژیک جابجا میشود. در برخی مواقع پوشش استوانهای بخش داخلی واژن رشد کرده و به سمت خارجی یعنی روی پوشش سنگفرشی هدایت میگردد.
این اتفاق بیرون زدگی رحم نام دارد و افرادی با شرایط زیر بیشتر مستعد درگیر شدن با این مشکل هستند:
- افرادی با سن کمتر.
- خانمهایی در شرف بلوغ جنسی.
- مادران باردار.
- مصرفکنندگان قرصهای ضد بارداری.
البته این مشکل در بسیاری از بانوان مادرزادی است. همچنین تغییرات هورمونی نیز عامل بروز این مسئله هستند. زایمان مکرر، سن بالا، ابتلا به بیماریهایی مانند تومورها، سرفه مزمن و یبوست مزمن نیز از دلایل افزایش فشار به داخل شکم و بروز افتادگی رحم به شمار میروند.
افتادگی رحم چگونه درمان می شود؟
پیشگیری از بروز افتادگی رحم نیز با حفظ تعادل وزن امکانپذیر است. همچنین در طول بارداری و پس از زایمان، تمرینات ورزشی خود را به صورت منظم انجام دهید. برای درمان این مشکل دستگاه تناسلی بانوان نیز در ابتدا باید آزمونهای تشخیصی انجام شود. این آزمایشها شامل تست پاپ اسمیر، آزمایش ادرار، سونوگرافی از ناحیه لگن، آندومتر و پیلوگرافی داخل وریدی هستند. البته پروسه درمان افتادگی رحم به عوامل متعددی از جمله شدت بیرونزدگی، سن بیمار، میزان فعالیتهای جنسی، اختلالات لگنی و تمایل به بارداری مجدد بستگی دارد.
در بسیاری از موارد بیرون زدگی رحم به درمان خاصی نیاز ندارد. بلکه بیماران میتوانند این مشکل را با ورزش کردن و تقویت عضلات خود درمان کنند. در واقع با برنامه ورزشی منظم، هورمون درمانی و شیاف مهبل میتوان بیرونزدگی رحم با علائم خفیف را درمان کرد. همانطور که بیان شد، گاهی اوقات برای رفع این مسئله از شیاف واژن استفاده میشود. این نوع شیاف یک دستگاه حلقهای کوچک است که برای کمک به نگه داشتن رحم در مکان طبیعی خود مهبل میگذارند. همچنین رژیم غذایی مناسب نیز برای درمان این بیماری موثر است. در صورتی که میزان بیرونزدگی رحم شدید باشد، باید آن را با عمل جراحی معالجه نمود.
برای رفع این مسئله دو نوع عمل جراحی شامل جراحی هیسترکتومی و جراحی تعلیق رحم با روش لاپاراسکوپی وجود دارند. انتخاب نوع جراحی توسط پزشک و با توجه به فاکتورهایی نظیر سن ، وضعیت سلامتی و تمایل به باردار شدن فرد انجام میشود. پزشک برای انجام عمل جراحی هیسترکتومی رحم بیمار را از طریق شکم یا واژن خارج میکند. در حالی که پزشک در روش تعلیق رحم با کمک رباطهای لگن یا مواد جراحی، رحم را به وضعیت طبیعی اولیه خود باز میگرداند.