با درخت بنجامین بیشتر آشنا شوید
فیکوس بنجامین (Ficus Benjamina)، که به درخت انجیر گریان نیز شهرت دارد، عضوی محبوب از خانواده موراسه (Moraceae) و بومی مناطق گرمسیری آسیا و استرالیا است. این گیاه با برگهای بیضیشکل، براق و چرمی که از شاخههای آویزانش به زیبایی آویز شدهاند، جلوهای بینظیر به فضای خانه یا محل کار شما میبخشد. بنجامین نه تنها به دلیل زیبایی خیرهکنندهاش محبوبیت دارد، بلکه فواید دیگری نیز دارد که آن را به انتخابی ایدهآل تبدیل میکند.
- تصفیه هوای طبیعی:تحقیقات ناسا نشان داده است که فیکوس بنجامین میتواند سموم رایج موجود در هوا مانند فرمالدئید، بنزن و تریکلرواتیلن را جذب کرده و هوای محیط را پاکسازی کند.
- زیبایی و جذابیت:با ظاهر باشکوه و فرم رشد منحصربهفرد، به سرعت به کانون توجه هر فضایی تبدیل میشود.
- انرژی مثبت در فنگ شویی:در فلسفه فنگ شویی، بنجامین نماد صلح، فراوانی و خوششانسی است و باور بر این است که با برگهای آویزان خود انرژیهای منفی را دفع میکند.
شرایط نگهداری گل بنجامین: راهنمای عملی
نگهداری از بنجامین، با وجود حساسیتهای خاصی که دارد، با رعایت چند نکته کلیدی کاملاً امکانپذیر است. این راهنما به شما کمک میکند تا بهترین شرایط را برای رشد مطلوب و شادابی این گیاه زیبا فراهم آورید.
نور ایدهآل
بنجامین به نور فراوان علاقه دارد، اما نور مستقیم و شدید آفتاب برای آن مضر است. بهترین مکان برای آن، کنار پنجرهای است که نور زیاد و غیرمستقیم دریافت میکند. کمبود نور منجر به ریزش برگها و کندی رشد میشود، در حالی که نور مستقیم و شدید آفتاب باعث سوختگی و قهوهای شدن برگها خواهد شد.
- نکته حرفهای:برای اینکه گیاه شما از همه جهات نور کافی دریافت کند و به صورت یکنواخت رشد کند، به صورت دورهای (مثلاً هفتهای یک بار)، گلدان را به آرامی بچرخانید. اکیداً از جابجایی ناگهانی و تغییر مکانهای مکرر گیاه بپرهیزید، زیرا بنجامین به تغییرات محیطی بسیار حساس است و این تغییرات میتواند به گیاه شوک وارد کرده و باعث ریزش برگهای آن شود.
دما و رطوبت مناسب
بنجامین گیاهی گرمسیری است و دمای متعادل و پایداری را میپسندد. محدوده دمایی ایدهآل برای آن بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتیگراد است. این گیاه به سرما و نوسانات ناگهانی دما حساسیت زیادی دارد؛ از این رو، آن را از پنجرههای باز در فصول سرد، و از وسایل گرمایشی و سرمایشی دور نگه دارید تا در معرض جریان مستقیم آنها قرار نگیرد. رطوبت بالا (بین ۵۰ تا ۷۰ درصد) برای حفظ شادابی و سلامت برگهای بنجامین حیاتی است.
برای تأمین رطوبت مورد نیاز، میتوانید از روشهای زیر استفاده کنید:
- غبارپاشی:روزانه یا یک روز در میان با آب بدون کلر و همدمای محیط، برگها را غبارپاشی کنید.
- ساخت جزیره رطوبت:زیر گلدان را با یک سینی حاوی سنگریزه و آب پر کنید، به طوری که کف گلدان با آب تماس نداشته باشد. تبخیر آب، رطوبت مورد نیاز اطراف گیاه را تأمین میکند.
- دستگاه بخور سرد:استفاده از دستگاه بخور سرد در نزدیکی گیاه نیز راه حلی بسیار مؤثر است.
احتیاط:هرگز برگها را زیر نور مستقیم خورشید غبارپاشی نکنید، زیرا قطرات آب مانند ذرهبین عمل میکنند و سبب سوختگی برگها خواهند شد.
آبیاری صحیح
یکی از مهمترین عوامل در نگهداری بنجامین، آبیاری صحیح است. آبیاری بیش از اندازه یا کمتر از حد نیاز، هر دو میتوانند به گیاه آسیب جدی برسانند. همیشه از آب بدون کلر (آبی که حداقل ۲۴ ساعت در محیط مانده تا کلرش تبخیر شود) و همدمای محیط برای آبیاری استفاده کنید.
- زمان آبیاری:بهترین زمان برای آبیاری زمانی است که سطح خاک (عمق حدود یک بند انگشت) خشک شده باشد. انگشت خود را به آرامی در خاک فرو ببرید؛ اگر خشک بود، زمان مناسب آبیاری فرا رسیده است.
- میزان آبیاری:آنقدر آبیاری کنید که آب از سوراخهای زهکشی گلدان خارج شود. سپس آب جمعشده در زیرگلدانی را دور بریزید تا از پوسیدگی ریشهها جلوگیری شود.
- تغییر در فصول:در فصول گرم سال (بهار و تابستان) که گیاه در حال رشد فعال است، به آبیاری بیشتری نیاز دارد. در فصول سرد (پاییز و زمستان) با کاهش فعالیت گیاه، دفعات آبیاری را کاهش دهید.
- نکته:زرد شدن و ریزش برگها اغلب نشانه آبیاری بیش از حد است، در حالی که پژمردگی و خشکی برگها نیز حاکی از کمآبی است.
خاک و تغذیه مناسب
خاک مناسب برای بنجامین باید سبک، سرشار از مواد آلی و دارای زهکشی عالی باشد تا ریشهها به راحتی تنفس کرده و از غرقابی شدن جلوگیری شود. ترکیب ایدهآل شامل:
- خاک برگ یا کمپوست
- پیت ماس
- پرلیت یا ماسه درشت برای بهبود زهکشی
تغذیه:برای تغذیه گیاه، در فصول رشد (بهار تا پاییز) هر ۲ تا ۴ هفته یک بار از کود مایع مخصوص گیاهان آپارتمانی یا کود کامل NPK با نسبت متعادل (مانند ۲۰-۲۰-۲۰) استفاده کنید. همچنین میتوانید از کودهای ارگانیک نیز استفاده کنید. در فصول سرد، کوددهی را متوقف نمایید.
تعویض گلدان و تمیز کردن برگها
تعویض گلدان برای رشد بهتر و حفظ سلامت ریشهها ضروری است، اما باید در زمان مناسب انجام شود. تمیز کردن برگها نیز به گیاه در انجام بهتر فتوسنتز یاری میرساند.
- زمان تعویض گلدان:گیاهان جوان بنجامین هر ۱ تا ۲ سال یک بار، ترجیحاً در اوایل بهار، به تعویض گلدان نیاز دارند. نشانههای نیاز به تعویض گلدان شامل: بیرون زدن ریشهها از سوراخهای زهکشی، رشد کند و کوچک ماندن برگهای جدید هستند. برای گیاهان بالغ، هر ۲ تا ۳ سال یک بار کافی است. گلدان جدید باید تنها یک سایز بزرگتر از گلدان قبلی باشد.
- روش تمیز کردن برگها:برای زدودن گرد و غبار از برگها، از یک دستمال نرم و مرطوب استفاده نمایید. میتوانید یک محلول رقیق از شیر و آب (نسبت ۱ به ۱۰) نیز تهیه کرده و با آن برگها را تمیز کنید؛ این روش به براق شدن طبیعی برگها نیز کمک شایانی میکند.
احتیاط:به هیچ عنوان از براقکنندههای شیمیایی برگ استفاده نکنید، زیرا این مواد منافذ برگها را مسدود میکنند و منجر به ریزش آنها خواهند شد.
روش تکثیر گل بنجامین
تکثیر بنجامین از طریق قلمه ساقه روش هیجانانگیزی برای افزودن به مجموعه گیاهان خود یا هدیه دادن به دوستان به شمار میرود. بهترین زمان برای این کار اواسط بهار تا اوایل تابستان است.
- انتخاب قلمه:از ساقههای جوان و سالم که حداقل ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر طول دارند و حداقل ۳ یا ۴ برگ دارند، استفاده نمایید.
- برش قلمه:قلمه را با یک کاتر یا چاقوی تیز و تمیز، درست زیر یک گره (محل اتصال برگ به ساقه) برش بزنید.
- آمادهسازی قلمه:تمام برگهای پایینی قلمه را جدا کنید، به طوری که فقط ۲ تا ۳ برگ در بالای قلمه باقی بماند. شیره سفیدرنگ که از محل برش خارج میشود را با آب بشویید.
- استفاده از هورمون ریشهزا:انتهای قلمه را به پودر یا ژل هورمون ریشهزا آغشته نمایید (این مرحله اختیاری است، اما اکیداً توصیه میشود).
- کاشت:قلمه را در بستری سبک و مرطوب مانند ترکیب پیت ماس و پرلیت یا مستقیماً در آب (به شرط تعویض منظم آب) قرار دهید. اگر در خاک میکارید، حتماً با انگشت یا مداد، سوراخی در خاک ایجاد کنید و سپس قلمه را در آن قرار دهید تا هورمون ریشهزا از بین نرود.
- ایجاد شرایط گلخانهای:برای حفظ رطوبت و گرما، یک کیسه پلاستیکی شفاف روی قلمه بکشید؛ دقت کنید که با برگها تماس نداشته باشد. گلدان را در مکانی گرم و با نور غیرمستقیم قرار دهید.
- صبوری:ریشهدهی معمولاً چند هفته تا چند ماه طول میکشد. پس از مشاهده ریشههای قوی (حدود ۵ تا ۷ سانتیمتر)، میتوانید قلمه را به گلدان اصلی منتقل نمایید.
آشنایی با انواع پرطرفدار بنجامین
فیکوس بنجامین در گونههای متعددی با ویژگیهای ظاهری متفاوت موجود است که هر کدام زیبایی خاص خود را دارند. در ادامه به معرفی برخی از محبوبترین گونههای آن میپردازیم:
نوع بنجامین | ویژگیهای اصلی |
---|---|
بنجامین ابلق (Variegated) | برگهایی با حاشیههای سفید، کرم یا زرد، که جلوهای دو رنگ و چشمنواز به گیاه میبخشند. |
بنجامین سبز (Green) | رایجترین نوع با برگهای کاملاً سبز تیره و براق. |
بنجامین بلک (Black) | برگهایی به رنگ سبز تیره و عمیق که تقریباً مشکی به نظر میرسند. |
بنجامین آمستل (Amstel) | برگهای کشیدهتر و باریکتر نسبت به سایر گونهها، با ظاهری متمایز و جذاب. |
بنجامین ناتاشا (Natasha) | گونهای کوچکتر با برگهای ظریف، که برای بونسای بسیار مناسب است. |
بنجامین وایاندی (Wiandi) | گونهای با رشد فشرده و برگهای کوچک، که برای پرورش به سبک بونسای ایدهآل است. |
بیماریها و مشکلات رایج گل بنجامین
بنجامین اگرچه گیاهی مقاوم است، اما مانند هر موجود زندهای، ممکن است با چالشها و مشکلاتی مواجه شود. شناخت علائم و دلایل این مشکلات به شما کمک میکند تا به سرعت به درمان اقدام کرده و از آسیب بیشتر به گیاه جلوگیری نمایید.
- ریزش برگ:شایعترین مشکل در نگهداری بنجامین است. معمولاً ناشی از شوک محیطی مانند تغییر ناگهانی مکان، نوسانات دما یا نور، آبیاری نامناسب (چه کم و چه زیاد) یا حتی قرار گرفتن در معرض جریان هوای سرد است. برای رفع آن، شرایط محیطی را ثابت نگه دارید و از جابجایی مکرر آن خودداری نمایید.
- زرد شدن برگها:اغلب نشانه آبیاری بیش از حد و در نتیجه غرقاب شدن ریشهها است. همچنین میتواند به دلیل کمبود مواد مغذی یا وجود آفات باشد. پس از بررسی خاک، اگر مشکل از آبیاری بود، دفعات آن را کم کنید. اگر مشکل از کمبود مواد مغذی بود، کوددهی را طبق برنامه مشخص انجام دهید.
-
آفات رایج:
- شپشک آردآلود:به صورت تودههای پنبهای سفیدرنگ در زیر برگها و روی ساقهها ظاهر میشود. برای رفع آن، با پنبه آغشته به الکل آنها را پاک کنید یا از اسپری حشرهکش مخصوص استفاده نمایید.
- کنه عنکبوتی:با تار عنکبوتهای ظریف و لکههای ریز قهوهای یا زرد روی برگها خود را نشان میدهد. در شرایط خشکی هوا شیوع مییابد. افزایش رطوبت و استفاده از کنهکش توصیه میگردد.
- شپشک سپردار:لکههای قهوهای بیضیشکل و ثابت روی ساقه و برگها. با استفاده از کاردک یا پنبه آغشته به الکل قابل جدا شدن هستند.
- شته:حشرات کوچک سبز یا سیاه که روی جوانهها و برگهای جوان جمع میشوند. با شستشو با آب و صابون یا در صورت لزوم، استفاده از سموم سیستمیک قابل کنترل است.
- پژمردگی برگها:میتواند نشانهای از تشنگی شدید، کمبود شدید مواد مغذی، یا شوک ریشهای پس از تعویض گلدان باشد. آبیاری منظم و تغذیه کافی به همراه ثبات محیطی، راهکار اصلی برای رفع این مشکل است.
- پوسیدگی ریشه:ناشی از آبیاری بیش از حد و زهکشی نامناسب خاک است. در صورت مشاهده، گیاه را از گلدان خارج کرده، ریشههای پوسیده را جدا کرده و گیاه را در خاکی تازه با زهکشی عالی بکارید.
نکته حرفهای:پایداری و ثبات شرایط محیطی (نور، دما، رطوبت و آبیاری) بهترین راهکار برای پیشگیری از بسیاری از مشکلات بنجامین محسوب میشود. در صورت مشاهده هر گونه آفت یا بیماری، هرچه سریعتر اقدام نمایید. میتوانید ابتدا از روشهای طبیعی مانند شستشو با آب و صابون کمک بگیرید و در صورت عدم بهبود، با مشورت یک کارشناس گیاهپزشکی، از سموم مخصوص استفاده کنید.
احتیاط:شیره سفیدرنگ بنجامین که هنگام شکستن برگ یا ساقه خارج میشود، حاوی لاتکس و کمی سمی است. این شیره میتواند باعث تحریک پوست یا بروز واکنشهای آلرژیک شود. حتماً در هنگام کار با گیاه دستکش بپوشید و گیاه را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی کنجکاو قرار دهید.