زرشک گیاهی مفید و دارای خواص درمانی فراوان است که در سراسر جهان مصرف می شود. تمام قسمت های این گیاه استفاده دارند، اما میوه آن کاربرد بیشتری دارد. میوه این گیاه ترش مزه و دارای مصارف گوناگون و متنوعی است که می توان آن را در نوشیدنی ها و غذاهای مختلف به کار برد. در کشور ما نیز زرشک طرفداران زیادی دارد به طوری که طبخ آن همراه با پلو، غذایی لذیذ به نام زرشک پلو را برای ما فراهم می کند.
این میوه خواص بسیار زیاد و مفیدی در حفظ سلامت عمومی بدن دارد. از آنجایی که این گیاه به صورت طبیعی در ایران سبز می شود و شرایط آب و هوایی برای کشت آن مناسب است و کشور ما جزو بزرگترین تولیدکنندگان این محصول ارزشمند است. در این مقاله می خواهیم شما را با خواص شگفت انگیز و مضرات این ماده غذایی آشنا کنیم، تا با مصرف درست و به اندازه از فواید آن بهره مند شوید.
اسم گیاه زرشک
گیاه زرشک به صورت درختچه های کوچک، که خار و تیغ های زیادی دارند سبز می شود. نام علمی این گیاه “بربریس ولگاریس” است و از خانواده ای هم نام خودش، یعنی زرشکیان است. به صورت عمومی به این گیاه و میوه قرمز رنگ آن، زرشک گفته می شود. این درختچه در مناطق کوهستانی و مسیر های صعب العبور به طور طبیعی رشد می کند. به دلیل مقاومت بالای آن به شرایط بد آب و هوایی حتی در مناطق کم آب نیز می تواند پرورش یابد. شاید امروزه فقط با میوه آن آشنا باشیم، اما در گذشته ریشه این درختچه در صنعت رنگرزی برای رنگ کردن پارچه کاربرد زیادی داشته است. هنوز هم در بعضی مناطق از این شیوه استفاد می شود.
درمورد گیاه زرشک بیشتر بدانید
این گیاه ساقه ای باریک دارد و ارتفاع آن اغلب زیاد بلند نمی شود؛ اما در بهترین شرایط برای رشد، ارتفاع آن ممکن است تا 4 یا 5 متر هم برسد. رنگ ساقه آن معمولا قهوه ای است و گل هایی با رنگ زرد دارد. تمام ساقه و شاخه های آن با خار های تیز محافظت می شوند. میوه آن که به همان نام زرشک شناخته می شود، ریز و آبدار است و به شکل خوشه ای روی شاخه ها قرار دارد.
تمام انواع زرشک را برای مصرف میوه آن کشت نمی کنند و بعضی از گونه های این درختچه کاربرد تزیینی دارند. انواع تزیینی در بلوار های شهری و پارک ها برای ایجاد فضای سبز کاشته می شوند. از آنجا که این گیاه به کم آبی مقاومت زیادی دارد، برای ایجاد فضای سبز در مناطق کم آب و در معرض خطر بی آبی انتخابی مناسب است.
فواید زرشک
به دلیل خواص و فواید بی شمار، این گیاه را عموما برای درمان و پیشگیری از بیماری مصرف می کنند. در ادامه چند مورد از مهمترین فواید زرشک را برای شما آورده ایم. احتمالا آشنا ترین فایده زرشک برای شما رقیق کردن خون باشد. افراد زیادی به علل مختلف به غلظت خون مبتلا هستند که اگر درمان نشود با ایجاد لخته، ممکن است عوارض خطرناکی مثل سکته را به دنبال داشته باشد. مواد موجود در این میوه با رقیق کردن خون از این عوارض جلوگیری می کنند.
این گیاه فشار خون را کاهش می دهد و با تضمین سلامت قلب و عروق، شما را از ریسک بیماری های قلبی در امان نگه می دارد. افرادی که قند خون دارند حتما با خواص این میوه آشنا هستند؛ زرشک قند خون فرد را متعادل می کند و به مدیریت بیماری دیابت کمک شایانی می کند.
از دیگر مزایای این گیاه می توان به اثر قوی آن در از بین بردن انواع التهاب و عفونت در بدن اشاره کرد. زرشک در درمان اسهال و یا انواع عفونت های ایجاد شده در سیستم گوارش و همچنین دستگاه ادراری و تناسلی اثر بسیار زیادی دارد. در نهایت می توان به این مورد اشاره کرد که زرشک، یک میوه عالی برای پاکسازی بدن از سموم است. مواد موجود در آن کبد و کیسه صفرا را پاکسازی می کنند و با دفع سموم مختلف بدن به بازیابی و حفظ سلامت شما کمک می کند.
مضرات گیاه زرشک
معمولا اگر مواد گیاهی در اندازه و حجم متعادلی استفاده شوند اثرات مضر ندارند. اما مصرف زیاد این ماده ممکن است باعث افت زیاد فشار خون شود، عوارضی مثل مشکلات و درد معده یا استفراغ و در مواردی هم خونریزی از ناحیه بینی ممکن است رخ دهد. اگر شرایط خاصی دارید بهتر است قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید. در مصرف این میوه برای کودکان باید احتیاط کرد، همچنین گفته شده است در زمان بارداری از زرشک استفاده نکنید؛ زیرا باعث سقط جنین می شود. در زمان شیردهی نیز از مصرف آن خودداری کنید.
طریقه مصرف زرشک
این میوه به روش های مختلفی مصرف می شود. مطرح ترین شیوه استفاده از آن به صورت آب گیری و یا همراه با غذا است. از روش های دیگر آن می توان به تهیه شربت و نوشیدنی از آن اشاره کرد. برای مصارف درمانی گاهی توصیه می شود آن را به صورت دم کرده یا جوشانده مصرف کنید. بعضی از افراد از این میوه در تهیه رب و مربا نیز استفاده می کنند. در کل مصرف آن به هر صورتی که باشد خواص متنوعی دارد اما در نظر داشته باشید که ویتامین سی موجود در آن در هنگام حرارت دیدن از بین می رود، ولی خواص دیگر آن همچنان تاثیر خود را دارند.