مارک زاکربرگ، نامی که مترادف با رسانههای اجتماعی و متاورس شده است، یکی از تأثیرگذارترین چهرههای قرن بیست و یکم به شمار میرود. مسیر او، از یک نابغه برنامهنویسی تا رهبری یک امپراتوری فناوری چند میلیارد دلاری، همواره با نوآوریهای پیشگامانه، رشد بیسابقه و البته جنجالهای قابل توجهی همراه بوده است. این مقاله به بررسی زندگی، دستاوردها و میراث پیچیده مرد پشت فیسبوک و متا میپردازد.
زندگی مارک زاگربرگ در یک نگاه
مارک الیوت زاکربرگ در ۱۴ می ۱۹۸۴ در وایت پلینزِ نیویورک متولد شد. او از همان سنین پایین استعداد فوقالعادهای در برنامهنویسی از خود نشان داد و پس از مدت کوتاهی تحصیل در دانشگاه هاروارد، برای پیگیری رؤیای خود آن را رها کرد. بهعنوان بنیانگذار، مدیرعامل و رئیس هیئتمدیره متا پلتفرمز (فیسبوک سابق)، او انقلابی را در ارتباطات جهانی رهبری کرد. وی با پریسیلا چان ازدواج کرده و سه دختر دارد. ثروت خالص او اغلب او را در میان ثروتمندترین افراد جهان قرار میدهد، هرچند ارقام دقیق در نوسان هستند؛ برای مثال، در آگوست ۲۰۲۵، دارایی او حدود ۲۶۰ میلیارد دلار و در ژانویه ۲۰۲۵، ۲۱۲ میلیارد دلار تخمین زده شده است. او بهعنوان یک نیکوکار متعهد شده که بخش عمدهای از ثروت خود را به اهداف خیریه اهدا کند. از دستاوردهای کلیدی او میتوان به شروع برنامهنویسی از سن ۱۲ سالگی، تبدیل شدن به جوانترین مدیرعامل در فهرست فورچون ۵۰۰ در سال ۲۰۱۳ و عرضه اولیه سهام ۱۶ میلیارد دلاری فیسبوک اشاره کرد.
نام کامل | تحصیلات | سمت | دارایی (تخمینی) | همسر |
---|---|---|---|---|
مارک الیوت زاکربرگ | ترک تحصیل از هاروارد | بنیانگذار و مدیرعامل متا پلتفرمز | ۲۶۰ میلیارد دلار (آگوست ۲۰۲۵) | پریسیلا چان |
مسیر فیسبوک: زندگی اولیه و نوآوری
استعداد ذاتی زاکربرگ در برنامهنویسی از دوران کودکی او آشکار شد. او در سن ۱۲ سالگی، «Zucknet» را توسعه داد، سیستمی پیامرسان داخلی برای مطب دندانپزشکی پدرش و منزل شخصیشان. روحیه نوآورانه او در دوران دبیرستان نیز ادامه یافت، جایی که او «Synapse Media Player» را، یک نرمافزار توصیه موسیقی، ایجاد کرد که مورد توجه غولهای فناوری مانند مایکروسافت و AOL قرار گرفت.
او در سال ۲۰۰۲ وارد دانشگاه هاروارد شد و بهسرعت بهعنوان یک توسعهدهنده بااستعداد شهرت یافت. او پروژههایی مانند «CourseMatch» را برای کمک به دانشجویان در انتخاب دروس و «Facemash» را، که پلتفرمی بحثبرانگیز برای رتبهبندی جذابیت دانشجویان بود، ایجاد کرد. در طول این سالهای شکلگیری و درگیر شدن با پروژه «Harvard Connection» بود که ایده بنیادی فیسبوک در ذهن او شروع به شکلگیری کرد.
داستان موفقیت خالق متا
در ۴ فوریه ۲۰۰۴، مارک زاکربرگ «TheFacebook» را از اتاق خوابگاه خود در هاروارد راهاندازی کرد. او با درک پتانسیل عظیم این پروژه، همان سال دانشگاه را رها کرد تا تماموقت خود را وقف این شبکه اجتماعی نوپا کند. رشد این پلتفرم تصاعدی بود؛ تا پایان سال ۲۰۰۴ به ۱ میلیون کاربر و تا سال ۲۰۱۲ به ۱ میلیارد کاربر رسید و امروزه حدود ۳ میلیارد کاربر فعال در سراسر جهان دارد.
تاریخ تولد | محل تولد | محل زندگی | تحصیلات | همسر | تعداد فرزند | ثروت (تخمینی) | سمتها | دستاوردهای کلیدی |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
۱۴ می ۱۹۸۴ | وایت پلینز، نیویورک، ایالات متحده | پالو آلتو، کالیفرنیا | هاروارد (ترک تحصیل) | پریسیلا چان (از ۲۰۱۲) | ۳ دختر | ۲۱۲ میلیارد دلار (۱۱ ژانویه ۲۰۲۵، رتبه فوربس) | مدیرعامل و رئیس فیسبوک، هممدیرعامل بنیاد چان زاکربرگ | برنامهنویسی از ۱۲ سالگی، جوانترین مدیرعامل در فورچون ۵۰۰ (۲۰۱۳)، عرضه اولیه سهام فیسبوک (۱۶ میلیارد دلار) |
دیدگاه استراتژیک زاکربرگ منجر به خریدهای محوری اینستاگرام به مبلغ ۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ و واتساپ به مبلغ ۲۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۴ شد. عرضه اولیه سهام شرکت در سال ۲۰۱۲ جایگاه او را بهعنوان یکی از جوانترین میلیاردرهای خودساخته مستحکم کرد.
مارک زاکربرگ در خصوص هدف فیسبوک میگوید: «ما فیسبوک را بهعنوان یک شرکت تأسیس نکردیم. هدف ما یک مأموریت اجتماعی بود: اینکه جهان را محیطی بازتر و مردم را به هم مرتبطتر کنیم.» ریچارد استنگل، سردبیر مجله تایم، درباره عظمت کار او گفته است: «شبکه اجتماعی زاکربرگ همه انسانهای دنیا را به هم متصل کرده است. فیسبوک را میتوانیم سومین کشور بزرگ جهان بدانیم، با این تفاوت که شهروندانش را بهخوبی میشناسد و هیچ دولتی در دنیا بهپای او نمیرسد.»
مارک زاکربرگ و متاورس
در اکتبر ۲۰۲۱، مارک زاکربرگ یک تغییر استراتژیک مهم را اعلام کرد و نام شرکت مادر را از فیسبوک به متا پلتفرمز تغییر داد. این تغییر نشاندهنده چشمانداز جاهطلبانه او برای «متاورس» بود – یک فضای واقعیت مجازی پایدار و به هم پیوسته که در آن کاربران میتوانند با آواتارهای خود، با یکدیگر تعامل کنند، کار کنند، بازی کنند و در تجربیات اجتماعی مشارکت داشته باشند.
زاکربرگ متاورس را بهعنوان تکامل بعدی اینترنت تصور میکند که از صفحات موبایل فراتر رفته و وارد محیطهای دیجیتالی فراگیر میشود. در حالی که این گذار نیازمند سرمایهگذاری قابل توجهی بوده و با چالشهای اولیه مواجه شده است، بر پیگیری مداوم زاکربرگ برای پیشگامی در آینده تعامل دیجیتال تأکید دارد.
چالشها: رسواییها، فعالیتهای بشردوستانه و وجهه عمومی
مسیر زاکربرگ با جنجالهای قابل توجهی، بهویژه در مورد حریم خصوصی دادهها و مدیریت محتوا، همراه بوده است. رسوایی کمبریج آنالیتیکا در سال ۲۰۱۶، که شامل جمعآوری غیرمجاز دادههای کاربران برای هدفگیری سیاسی بود، به جریمه ۵ میلیارد دلاری از سوی FTC منجر شد. یک محقق کمبریج آنالیتیکا اذعان کرد: «ما پروفایل میلیونها کاربر فیسبوک را مورد استفاده قرار دادیم و مدلهایی ساختیم که به ما در شناخت این افراد و هدف قراردادن تمایلات درونیشان کمک میکردند.» اسکات گالووی نیز حس نظارت را اینگونه توصیف میکند: «تصور کنید در جمعی نشستهاید و در مورد یک موضوع خاص حرف میزنید. یک نفر غریبه هم آنجاست که حرفتان را گوش میکند. در گوشهای پنهانی نشسته و زیاد در دید نیست. نمیخواهید آنجا باشد اما نمیتوانید بیرونش کنید.»
به گفته فرنس هاوگن، «مدیریت شرکت میداند چگونه فضای فیسبوک و اینستاگرام را امن کند، اما حاضر به اعمال هیچ تغییری نیست، چون سود نجومی خود را به مردم ترجیح میدهد.»
با وجود این چالشها، زاکربرگ و همسرش پریسیلا چان، از طریق «بنیاد چان زاکربرگ»، تعهدات گستردهای به امور خیریه داشتهاند و ۹۹ درصد از سهام متا خود را (که حدود ۴۵ میلیارد دلار ارزش داشت) برای بهبود جهان برای نسلهای آینده اهدا کردهاند. این اقدام به «ادای سهم کوچک خود برای ایجاد دنیایی بهتر برای همه کودکان» معروف است.
به نقل از مارک زاکربرگ و پریسیلا چان، «ما به ادای سهم کوچک خود برای ایجاد دنیایی بهتر برای همه کودکان متعهدیم. ۹۹ درصد از سهام خودمان از فیسبوک، که در حال حاضر حدود ۴۵ میلیارد دلار ارزش دارد، را در طول زندگی خود اهدا خواهیم کرد تا به دیگران بپیوندیم و این جهان را برای نسلهای آینده بهبود بخشیم.»
او به دلیل سبک زندگی نسبتاً ساده خود، اغلب با پوشیدن تیشرتهای خاکستری شناخته میشود و سالانه فقط ۱ دلار حقوق بهعنوان مدیرعامل دریافت میکند. زاکربرگ در خصوص فیلم «شبکه اجتماعی» گفته است: «جالب است که به درست درآوردن چه چیزهایی اهمیت دادهاند؛ مثلاً تمام پیراهنها و سویشرتهایی که در فیلم استفاده شده، دقیقاً مشابه لباسهایی است که من دارم. اما کلی چیز دیگر را اشتباه بازگو کردند و صرفاً یک سری جزئیات بیاهمیت را درست نشان دادند.» فلسفه کاری او نیز با جمله معروفش «سریع حرکت کن و همه چیز را به هم بریز. تا زمانی که هنجارشکن نباشید، نمیتوانید پیشرفت کنید.» به خوبی نشان داده میشود.
10 حقیقت جالب درباره زندگی مارک زاکربرگ
- او در سال ۲۰۰۸ در سن ۲۳ سالگی به جوانترین میلیاردر جهان تبدیل شد.
- زاکربرگ کوررنگی قرمز-سبز دارد که در انتخاب رنگ آبی بهعنوان رنگ اصلی فیسبوک تأثیرگذار بود.
- گفته میشود او تنها گوشت حیواناتی را میخورد که شخصاً کشته است.
- او زبان ماندارین چینی را آموخت و در سال ۲۰۱۵ یک سخنرانی ۲۰ دقیقهای به این زبان ایراد کرد.
- او رزمیکار است و به طور خاص جوجیتسو کار میکند.
- هنرمندان موسیقی مورد علاقه او شامل کیتی پری، تیلور سوئیفت و لیدی گاگا هستند.
- او در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد انصراف داد تا تماموقت خود را وقف فیسبوک کند.
- او در سال ۲۰۱۲ با پریسیلا چان ازدواج کرد و دارای سه دختر است.
- زاکربرگ به دلیل سبک زندگی سادهاش، از جمله پوشیدن تیشرتهای خاکستری و دریافت حقوق سالانه ۱ دلار بهعنوان مدیرعامل متا، شناخته میشود.
- او و همسرش متعهد شدهاند که ۹۹ درصد از سهام متا خود را به «بنیاد چان زاکربرگ» برای اهداف خیریه اهدا کنند.
نتیجهگیری
داستان زندگی مارک زاکربرگ گواهی بر قدرت دگرگونکننده نوآوری است. او از یک اتاق خوابگاه دانشجویی، شبکهای ارتباطی جهانی ساخت که نحوه اتصال میلیاردها نفر را تغییر داد. در حالی که امپراتوری او با موشکافی و جنجال مواجه شده است، جاهطلبی او همچنان به پیشبرد تکامل تعامل دیجیتال، که اکنون بر متاورس متمرکز است، ادامه میدهد. میراث او تلاشی پیچیده بین پیشرفت تکنولوژیکی پیشگامانه و تأثیر عمیق اجتماعی آن است.