کار با پرس ضربهای، مانند هر نوع دستگاه دیگری، نیاز به آموزش دارد. در غیر این صورت، ممکن است باعث بروز خطراتی شود. اما پیش از آموزش، لازم است بدانیم که دستگاه پرس ضربه ای چیست. پرس ضربهای یک دستگاه صنعتی است که با اعمال نیروی ناگهانی و سریع برای برش، شکلدهی یا مونتاژ قطعات (عمدتاً فلزی و پلاستیکی) استفاده میشود. این دستگاه در صنایعی مانند خودروسازی، قطعهسازی و تولید لوازم خانگی کاربرد دارد. کار با پرس ضربهای به طور کلی شامل 4 مرحله است: آمادهسازی دستگاه و قالب، تنظیم پارامترهای دستگاه، قرار دادن قطعه و شروع کار، پایان کار و نگهداری. برای آشنایی دقیقتر با نحوه تنظیم این دستگاه و نکات ایمنی لازم حین کار با آن، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
تغییر کورس پرس ضربه ای
تغییر کورس (دوره) پرس ضربهای، معمولاً به تنظیمات دستگاه و فرایند تولید بستگی دارد. پرسهای ضربهای معمولاً در صنایعی مانند فلزکاری، صنایع پلاستیک و تولید قطعات استفاده میشوند. کورس پرس به میزان حرکت بالا و پایین رفتن پیستون یا سنبه گفته میشود. در بسیاری از پرسهای ضربهای، کورس را میتوان از طریق تنظیمات مکانیکی یا سیستمهای کنترل الکترونیکی تغییر داد. برخی از پرسهای قدیمی دارای دستگاه تنظیم دستی (مثل پیچهای تنظیم) هستند، در حالی که پرسهای مدرن ممکن است از سیستمهای سروو یا هیدرولیک برای تنظیم دقیق کورس استفاده کنند. در اینجا مراحل کلی برای تغییر کورس پرس ضربهای آورده شده است.
مراحل تغییر کورس پرس ضربهای به شرح زیر است:
- خاموش کردن دستگاه و قطع منبع انرژی (برق/هیدرولیک/پنوماتیک): این مرحله برای حفظ ایمنی واجب است.
- تنظیم مکانیکی: اگر پرس دارای پیچ یا اهرم تنظیم است، با چرخاندن آن، طول کورس تغییر میکند. در برخی پرسها نیز با جابهجا کردن پینها روی صفحه میللنگ، کورس تنظیم میشود. سیستم تنظیم مکانیکی معمولاً در پرسهای قدیمیتر وجود دارد.
- تنظیم الکترونیکی: در پرسهای CNC یا دارای کنترلر، میتوان از طریق صفحهکلید یا نرمافزار مقدار کورس را تغییر داد.
- تنظیم هیدرولیکی (در پرسهای هیدرولیک): در این پرسها، کورس با تغییر میزان روغن پمپ شده به سیلندر کنترل میشود.
- تنظیم پنوماتیکی (در پرسهای بادی): در این مدل، کورس با فشار هوا و محدود کردن حرکت پیستون تنظیم میشود.
- تست کورس جدید: پس از تنظیم، دستگاه را در حالت تست روشن کنید و از صحت عملکرد آن مطمئن شوید.
دقت داشته باشید که تغییر کورس ممکن است بر سرعت ضربه، نیرو و دقت دستگاه تأثیر بگذارد. اگر کورس خیلی کوتاه باشد، امکان دارد قطعه بهدرستی پردازش نشود. از طرفی، اگر کورس خیلی بلند باشد، ممکن است باعث سایش بیشتر دستگاه یا کاهش عمر قالب شود.
خطرات پرس ضربه ای
پرسهای ضربهای به دلیل نیروی بالای عملیاتی و حرکات سریع، خطرات ایمنی قابلتوجهی دارند و در صورت عدم رعایت اصول ایمنی، ممکن است باعث بروز حوادث شدید جانی و مالی شوند. در ادامه، مهمترین خطرات پرس ضربهای و راههای پیشگیری از آنها را بررسی میکنیم.
- خطرات مکانیکی (گرفتگی، بریدگی، قطع عضو)
خطر گیر کردن دست یا انگشتان بین سنبه و ماتریس (قالب) به دلیل حرکت سریع رام
پرتاب قطعات یا ذرات فلزی در اثر ضربههای شدید (بهویژه در عملیات پانچینگ یا برش)
شکستن قالب یا ابزار در اثر فشار بیش از حد و پرتاب تکههای فلز با سرعت بالا - خطرات الکتریکی (برقگرفتگی)
اتصالی در سیستم برقرسانی موتورها یا کنترلهای پرس
تماس با قسمتهای برقدار هنگام تعمیرات بدون قطع برق - خطرات هیدرولیک/پنوماتیک (ترکیدگی، انفجار)
ترکیدگی شلنگهای هیدرولیک و پاشش روغن داغ
انفجار سیلندرهای پنوماتیک در صورت فشار بیش از حد - خطرات ناشی از سروصدا و ارتعاش
کاهش شنوایی اپراتور در اثر صدای بلند ضربهها
خستگی مواد و شکست قطعات دستگاه در اثر ارتعاشات مداوم - خطرات ناشی از عدم آموزش اپراتور
خطاهای انسانی مانند شروع ناگهانی دستگاه حین تعمیر
تنظیم نادرست کورس یا فشار
پرسهای ضربهای در صورت استفاده نادرست میتوانند کشنده باشند، اما با رعایت ایمنی، نگهداری منظم و آموزش اپراتورها میتوان خطرات را به حداقل رساند. راههای پیشگیری و ایمنی در پرس ضربهای به شرح زیر است:
- استفاده از محافظهای فیزیکی:
حفاظهای ثابت: برای پوشاندن قسمتهای متحرک مانند میللنگ.
حفاظهای interlock: دستگاه در صورت باز بودن حفاظ خاموش میشود.
پردههای نوری: در صورت عبور دست، پرس متوقف میشود. - سیستمهای توقف اضطراری:
نصب دکمههای قرمز در دسترس اپراتور و تست دورهای عملکرد این سیستمها.
استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مانند دستکش ضد برش، عینک ایمنی و گوشگیر - نگهداری و بازرسی دورهای:
چک کردن روغن هیدرولیک، شلنگها و اتصالات
بررسی قالبها و ابزارها برای ترک یا سایش
کالیبراسیون سنسورهای ایمنی و سیستمهای کنترل
آموزش اپراتورها:
آموزش Lockout/Tagout برای تعمیرات ایمن
شبیهسازی شرایط خطر برای واکنش سریع
جمعبندی
پرس ضربهای دستگاهی است که به طور گسترده در صنایع خودروسازی، تولید قطعات فلزی، لوازم خانگی و الکترونیکی کاربرد دارد. اطلاع از نحوه تنظیم این دستگاه و کار با آن از لحاظ فنی و ایمنی اهمیت بالایی دارد که ما در این مقاله به توضیح آن پرداختیم. برای اطلاع از لیست قیمت پرس ضربه ای و آشنایی بیشتر با این دستگاه، همین حالا به سایت شرکت فن گستر پویا مراجعه نمایید. شرکت دانشبنیان فن گستر پویا، با سابقهای 26 ساله در طراحی و ساخت تجهیزات صنعتی، آماده خدمترسانی به شماست.