قهوه یکی از محبوبترین نوشیدنیهای جهان است که از دانههای برشته شده گیاه قهوه تهیه میشود. این نوشیدنی نه تنها به دلیل طعم دلنشین، بلکه به خاطر خواص انرژیبخش و فواید سلامتی آن مورد توجه قرار گرفته است. دو ترکیب اصلی که مسئول بیشتر خواص قهوه هستند، کافئین و آنتیاکسیدانها میباشند.
کافئین یک محرک طبیعی است که با مسدود کردن گیرندههای آدنوزین در مغز، احساس خستگی را کاهش میدهد و هوشیاری را افزایش میدهد. همچنین با افزایش ترشح دوپامین و نوراپینفرین، به بهبود خلق و خو، تمرکز و عملکرد شناختی کمک میکند. از سوی دیگر، قهوه سرشار از آنتیاکسیدانها، به ویژه اسیدهای کلروژنیک و پلیفنولها است. این ترکیبات قدرتمند با رادیکالهای آزاد مضر در بدن مبارزه میکنند و التهاب را کاهش میدهند.
به گفته Medical News Today: هیچ منبع آنتیاکسیدانی به پای آنتیاکسیدانهای قهوه نمیرسد و این موضوع شامل هر دو نوع قهوه عادی و قهوه بدون کافئین میشود.
مهمترین خواص قهوه که باید از آنها باخبر باشید
قهوه تنها یک نوشیدنی انرژیزا برای شروع روز نیست؛ بلکه سرشار از ترکیبات مفیدی است که میتوانند بر سلامت بدن و ذهن تأثیر مثبت بگذارند. از بهبود تمرکز و افزایش انرژی گرفته تا محافظت از قلب، کبد و حتی پیشگیری از بیماریهای مزمن، قهوه نقشی فراتر از یک عادت روزانه دارد. در ادامه با برجستهترین فواید این نوشیدنی پرطرفدار آشنا میشویم.
افزایش سطح انرژی و بهبود عملکرد شناختی
همانطور که گفته شد، کافئین با تحریک سیستم عصبی مرکزی، منجر به افزایش سطح انرژی، بهبود هوشیاری، تمرکز و زمان واکنش میشود. این ویژگی، قهوه را به نوشیدنی ایدهآل برای شروع روز یا افزایش بهرهوری در طول فعالیتهای ذهنی تبدیل کرده است. علاوه بر این، مطالعات نشان دادهاند که مصرف قهوه میتواند عملکرد فیزیکی را نیز بهبود بخشد، به طوری که در ورزشکاران تا ۱۱ الی ۱۲ درصد افزایش عملکرد مشاهده شده است.
خواص قهوه برای محافظت از سلامت کبد و قلب
قهوه نقش مهمی در محافظت از کبد ایفا میکند. تحقیقات نشان دادهاند که مصرف منظم قهوه میتواند خطر مرگ ناشی از بیماریهای مزمن کبدی را با مصرف یک فنجان در روز تا ۱۵ درصد و با چهار فنجان در روز تا ۷۱ درصد کاهش دهد. همچنین، خطر ابتلا به سرطان کبد با مصرف سه فنجان یا بیشتر قهوه در روز، بیش از ۵۰ درصد کاهش مییابد.
در مورد سلامت قلب، مصرف ۳ الی ۵ فنجان قهوه در روز با ۱۵ درصد کاهش خطر بیماریهای قلبی عروقی و سکته مرتبط است. آنتیاکسیدانهای موجود در قهوه به کاهش التهاب و بهبود عملکرد عروق خونی کمک میکنند.
کمک به مدیریت وزن و افزایش فعالیت بدنی
قهوه میتواند در فرآیند کاهش وزن موثر باشد. کافئین متابولیسم بدن را افزایش میدهد و به چربیسوزی کمک میکند. اسیدهای کلروژنیک نیز در تنظیم متابولیسم گلوکز و کاهش مقاومت به انسولین نقش دارند و میتوانند به کاهش چربی بدن و مدیریت وزن کمک کنند. این نوشیدنی با افزایش سطح انرژی، شما را قادر میسازد فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید و کالری بیشتری بسوزانید.
کاهش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن
قهوه به طور قابل توجهی با کاهش خطر ابتلا به چندین بیماری مزمن مرتبط است:
- دیابت نوع ۲:مصرف منظم قهوه میتواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را به ازای هر فنجان تا ۷ درصد و با مصرف ۶ فنجان یا بیشتر در روز تا ۳۵ درصد کاهش دهد.
- آلزایمر و پارکینسون:ترکیبات موجود در قهوه دارای خواص محافظتکننده عصبی هستند که میتوانند خطر ابتلا به بیماریهای آلزایمر و پارکینسون را کاهش دهند.
- افسردگی:مطالعات نشان دادهاند که مصرف ۴ فنجان یا بیشتر قهوه در روز با ۲۰ درصد کاهش خطر افسردگی و ۵۳ درصد کاهش خطر خودکشی مرتبط است.
- سنگ کیسه صفرا:قهوه میتواند خطر تشکیل سنگ کیسه صفرا را کاهش دهد.
بر اساس گزارش Frank Hu، استاد اپیدمیولوژی و تغذیه در هاروارد: این نتایج بدون در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی فرد، وزن، جنسیت و سایر عوامل مرتبط با سبک زندگی به دست آمده است.
خواص قهوه برای پوست و سیستم گوارش
خواص ضد التهابی و ضد میکروبی قهوه میتواند برای سلامت پوست مفید باشد. همچنین، قهوه با بهبود تنوع میکروبیوم روده، به سلامت دستگاه گوارش کمک میکند. آنتیاکسیدانها و سایر ترکیبات فعال در قهوه به ترمیم سلولی و کاهش التهاب در سراسر بدن کمک میکنند.
قهوه همچنین منبع خوبی از برخی ویتامینها و مواد معدنی ضروری است. در یک فنجان قهوه، مواد مغذی زیر یافت میشود:
ماده مغذی | درصد RDA |
---|---|
ویتامین B2 | 11% |
ویتامین B5 | 6% |
منگنز و پتاسیم | 3% |
نیاسین و منیزیم | 2% |
آسیبهای بالقوه ناشی از نوشیدن قهوه چیست؟
با وجود فواید فراوان قهوه، مصرف بیش از حد آن میتواند اثرات نامطلوبی بر سلامت داشته باشد. آشنایی با عوارض احتمالی، گروههای حساس و روشهای صحیح مصرف به شما کمک میکند تا از مزایای قهوه بهرهمند شوید بدون آنکه سلامتیتان به خطر بیفتد.
عوارض جانبی رایج کافئین
مصرف بیش از حد قهوه (بیش از ۴۰۰ میلیگرم کافئین در روز، معادل حدود ۴ فنجان قهوه معمولی) میتواند منجر به عوارض جانبی ناخواسته شود. این عوارض شامل بیقراری، اضطراب، مشکلات خواب، تکرر ادرار، سردرد، افزایش ضربان قلب، ناراحتی معده، لرزش عضلانی و اسهال میشود.
در برخی موارد، مصرف بیش از ۵ فنجان قهوه در روز با افزایش خطر شکستگی استخوان نیز مرتبط دانسته شده است. قهوه همچنین میتواند به طور موقت فشار خون را افزایش دهد و منجر به وابستگی خفیف شود که با علائم ترک مانند سردرد و تحریکپذیری همراه است.
تاثیر بر گروههای حساس
برخی افراد باید مصرف قهوه را محدود کرده یا از آن اجتناب کنند:
- زنان باردار و شیرده:حداکثر ۲۰۰-۳۰۰ میلیگرم کافئین در روز توصیه میشود.
- کودکان زیر ۱۲ سال:به طور کلی توصیه نمیشود.
- نوجوانان:حداکثر ۱۰۰ میلیگرم در روز.
- افراد دارای بیماریهای قلبی:مانند آریتمی یا فشار خون بالا.
- افراد مبتلا به سندرم روده تحریکپذیر (IBS)، گلوکوم، مثانه بیشفعال یا صرع.
- افراد مبتلا به کمخونی:قهوه میتواند در جذب آهن اختلال ایجاد کند.
- افراد دارای رفلاکس اسید معده:به دلیل افزایش اسیدیته.
نکات مهم در مصرف و افزودنیها
برای بهرهمندی حداکثری از فواید قهوه و به حداقل رساندن مضرات آن، به نکات زیر توجه کنید:
- افزودنیها:اضافه کردن شکر، شیرینکنندههای مصنوعی یا خامه به قهوه، کالری آن را به طور قابل توجهی افزایش میدهد و میتوانند فواید سلامتی آن را خنثی کنند. این افزودنیها میتوانند به افزایش وزن، دیابت و مشکلات قلبی کمک کنند.
- روش تهیه:قهوههای فیلتر شده (مانند قهوه قطرهای یا پوراور) حاوی مقادیر کمتری از دیترپنها (کافستول و کاهوئول) هستند که میتوانند سطح کلسترول LDL را افزایش دهند. در مقابل، روشهای تهیه بدون فیلتر مانند فرنچ پرس، قهوه ترک و اسپرسو، این ترکیبات را بیشتر حفظ میکنند. اگر نگران کلسترول خود هستید، قهوه فیلتر شده گزینه بهتری است.
- زمان مصرف:بهترین زمان مصرف قهوه، صبح یا اوایل بعدازظهر است. از مصرف قهوه در اواخر بعدازظهر یا عصر خودداری کنید، زیرا اثرات آن میتواند تا ۱۲ ساعت در بدن باقی بماند و خواب شما را مختل کند.
- اعتدال:همیشه به بدن خود گوش دهید و مصرف قهوه را در حد اعتدال نگه دارید.
سوالات متداول درباره قهوه
آیا قهوه اعتیادآور است؟
بله، قهوه میتواند منجر به وابستگی خفیف شود. در صورت قطع ناگهانی مصرف، ممکن است علائمی مانند سردرد، خستگی و تحریکپذیری را تجربه کنید.
بهترین زمان مصرف قهوه چه موقع است؟
بهترین زمان مصرف قهوه معمولاً بین ساعت ۹:۳۰ صبح الی ۱۱:۳۰ صبح است، زمانی که سطح کورتیزول بدن شروع به کاهش میکند. همچنین، میتوانید آن را قبل از تمرینات ورزشی برای افزایش انرژی مصرف کنید. از مصرف قهوه نزدیک به زمان خواب خودداری کنید.
چه مقدار قهوه در روز مجاز است؟
برای اکثر بزرگسالان سالم، مصرف حداکثر ۴۰۰ میلیگرم کافئین در روز (تقریباً ۴ فنجان قهوه معمولی) بیخطر در نظر گرفته میشود. با این حال، تحمل فردی متفاوت است.
آیا قهوه برای کبد چرب مفید است؟
بله، مطالعات متعدد نشان دادهاند که مصرف قهوه میتواند برای افراد مبتلا به کبد چرب مفید باشد. قهوه به کاهش التهاب کبد، کاهش خطر فیبروز و حتی کاهش خطر پیشرفت بیماری به سمت سرطان کبد کمک میکند.
نتیجهگیری
قهوه، نوشیدنی محبوب و انرژیبخش جهانی، از دانههای برشتهشده گیاه قهوه تهیه میشود و سرشار از کافئین و آنتیاکسیدان است. این ترکیب بینظیر، علاوه بر افزایش تمرکز و هوشیاری، به سلامت قلب، کبد و پیشگیری از بیماریهای مزمن کمک میکند.