شهاب سنگ، سنگ آسمانی یا آسمان سنگ، تکهای جامد بازمانده از جرمهایی مانند یک دنبالهدار، سیارک یا شهابواره است که در اصل در فضای بیرونی جو زمین تشکیل شده و توانسته پس از گذر از جو و تاب آوردن بازخورد این گذر، بر روی سطح زمین یا یک سیاره دیگر فرود آید. اندازه شهاب سنگها از چند میلیمتر تا چند ده متر متغیر است. بیشتر شهاب سنگهایی که به زمین میرسند بسیار کوچک هستند و به راحتی قابل تشخیص نیستند. با این حال، گاهی اوقات شهاب سنگهای بزرگتری نیز به زمین میرسند که میتوانند خسارات زیادی وارد کنند.
شهاب سنگها برای دانشمندان منبع ارزشمندی برای مطالعه منظومه شمسی هستند. ترکیبات شهاب سنگها اطلاعاتی در مورد مواد اولیه تشکیلدهنده منظومه شمسی و نحوه تکامل آن ارائه میدهند.
چگونه یک شهابسنگ را شناسایی کنیم؟
شناسایی یک شهاب سنگ از سنگهای زمینی میتواند دشوار باشد، اما با کمی توجه و دقت، میتوانید شانس خود را برای یافتن یک نمونه واقعی افزایش دهید. در اینجا چند نکته برای شناسایی یک شهاب سنگ آورده شده است:
- وزن: شهاب سنگها معمولا نسبت به سنگهای زمینی سنگینتر هستند. این به این دلیل است که شهاب سنگها از مواد معدنی با چگالی بالا مانند آهن و نیکل تشکیل شدهاند.
- شکل: شهاب سنگها معمولا شکلی نامنظم دارند. این به این دلیل است که آنها در هنگام ورود به جو زمین ذوب شده و شکل خود را از دست دادهاند. شهاب سنگها معمولا دارای سطحی براق و فلزی هستند. این به این دلیل است که آنها در هنگام ورود به جو زمین تحت تأثیر فشار و حرارت قرار گرفتهاند.
- رنگ: شهاب سنگها معمولا دارای رنگهای تیره مانند سیاه، قهوهای یا خاکستری هستند. شهاب سنگهای آهنی معمولا دارای رنگهای روشن مانند نقرهای یا طلایی هستند.
- جذب آهنربا: شهاب سنگهای آهنی به آهنربا جذب میشوند.
- چگالی: شهاب سنگها معمولا چگالی بالاتری نسبت به سنگهای زمینی دارند. این را میتوان با قرار دادن سنگ در آب و اندازهگیری مقدار آبی که جابهجا میکند، آزمایش کرد.
- بررسی ویژگیهای شیمیایی: شهاب سنگها معمولا ترکیب شیمیایی متفاوتی با سنگهای زمینی دارند.
- شکستگی: شهاب سنگها معمولا دارای شکستگیهای نامنظمی هستند. این به این دلیل است که آنها در هنگام ورود به جو زمین تحت تأثیر فشار و حرارت قرار گرفتهاند. سنگهای زمینی معمولا دارای شکستگیهای منظمتری هستند.
- پوستۀ گدازش: برخی از شهاب سنگها دارای پوستۀ گدازشی هستند که در هنگام ورود به جو زمین تشکیل میشود. این پوسته معمولا سیاه یا قهوهای رنگ است و دارای ساختاری شیشهای است. سنگهای زمینی معمولا دارای پوستۀ گدازشی نیستند.
اگر سنگی پیدا کردید که دارای یکی یا چند مورد از این ویژگیها باشد، ممکن است یک شهاب سنگ باشد. با این حال، برای اطمینان از اینکه سنگی که پیدا کردهاید واقعاً یک شهاب سنگ است، مهم است که آن را به یک متخصص نشان دهید.
چگونه شانس خود را در یافتن یک شهاب سنگ افزایش دهیم؟
در اینجا چند نکته دیگر برای افزایش شانس خود در یافتن یک شهاب سنگ آورده شده است:
- به دنبال سنگهای جدید در مناطقی باشید که اخیراً رویداد شهابسنگی در آنها رخ داده است.
- به دنبال سنگهایی باشید که در مناطقی یافت میشوند که احتمال سقوط شهاب سنگ در آنها بیشتر است، مانند صحراها، دشتها و مناطق کوهستانی.
- به دنبال سنگهایی باشید که در نزدیکی آتشفشانها یا سایر مناطق آتشفشانی یافت میشوند.
با کمی تلاش و صبر، ممکن است شانس خود را برای یافتن یک شهاب سنگ واقعی افزایش دهید.
شهاب سنگها به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
- شهاب سنگهای سنگی که از مواد معدنی مانند سیلیسیوم، اکسیژن، آهن و منیزیم تشکیل شدهاند.
- شهاب سنگهای آهنی که از آهن و نیکل تشکیل شدهاند.
- شهاب سنگهای سنگی-آهنی
شهاب سنگها برای دانشمندان منبع ارزشمندی برای مطالعه منظومه شمسی هستند. ترکیبات شهاب سنگها اطلاعاتی در مورد مواد اولیه تشکیلدهنده منظومه شمسی و نحوه تکامل آن ارائه میدهند.
در ایران نیز شهاب سنگهای مختلفی یافت شدهاند. بزرگترین شهاب سنگ ایران شهاب سنگ اشتهارد است که در سال ۱۲۸۸ هجری قمری در نزدیکی روستای اشتهارد در استان تهران سقوط کرد. این شهاب سنگ حدود ۲٫۷ تن وزن داشت و از نوع شهاب سنگهای آهنی بود.
اگر شهاب سنگی پیدا کردید، مهم است که آن را به یک متخصص نشان دهید تا هویت و ارزش آن تعیین شود. شهاب سنگها معمولا ارزشمند هستند و میتوانند به عنوان یک کلکسیون ارزشمند باشند.